Μικρά Παιδιά, Μεγάλα Διλήμματα!

Κάποτε οι γονείς αντιμετώπιζαν το πρώτο σοβαρό δίλημμα (προίκα) για τα παιδιά τους, όταν αυτά έφταναν σε ηλικία γάμου. Οι γονείς στο μέλλον θα αντιμετωπίζουν το πρώτο σημαντικό δίλημμα (επιλογή φύλου και χαρακτηριστικών) για τα παιδιά τους, πριν καν αυτά γεννηθούν. Πολλοί γονείς σήμερα αντιμετωπίζουν το πρώτο μεγάλο δίλημμα για τα παιδιά τους, όταν αυτά φτάνουν σε ηλικία ένταξης στο Δημοτικό.
«Δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο»; Δύσκολος προβληματισμός για όσους συνειδητοποιούν ότι οι βάσεις της μαθητικής, τουλάχιστον, πορείας του παιδιού μπαίνουν σε αυτήν την ηλικία.
Οι γονείς που θα επιλέξουν το ιδιωτικό δημοτικό σχολείο δίνουν βαρύτητα στις υποδομές (όταν, βέβαια, αυτές αξιοποιούνται), τις συνθήκες υγιεινής, ασφάλειας, το διευρυμένο ωράριο (σωτήριο για εργαζόμενους γονείς) και στον έλεγχο των εκπαιδευτικών του. Εδώ, ακόμα και ο πιο άσχετος ή τεμπέλης εκπαιδευτικός δεν έχει την άνεση να δείξει ότι είναι τέτοιος. Το ιδιωτικό σχολείο λογοδοτεί στους γονείς. Αυτό μπορεί να τονώνει την υπευθυνότητα των δασκάλων απέναντι σε μαθητές και γονείς με ουσιαστικές απαιτήσεις. Από την άλλη, μπορεί να διαμορφώνει πελατειακές σχέσεις (όταν οι γονείς νομίζουν ότι είναι … φωτεινοί παντογνώστες) αφανίζοντας κάθε στοιχείο αντικειμενικής αξιολόγησης της επίδοσης και της συμπεριφοράς των μαθητών (κάπως έτσι δημιουργούνται τα κακομαθημένα). Το ιδιωτικό αποτελεί ένα ελεγχόμενο περιβάλλον - γκέτο(;) όπου κυριαρχούν η οικονομική και κοινωνική ομοιομορφία (όμως η κοινωνική πραγματικότητα είναι πλέον πολύ πιο σύνθετη). Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί που εντάσσεται στο συγκεκριμένο περιβάλλον θα συναναστραφεί και με την πνευματική ελίτ της περιοχής του. Ηλίθιο και ακαμάτικο μπορεί να είναι εξίσου το παιδί του φτωχού και του πλουσίου. Τέλος, δεν είναι λίγα τα ιδιωτικά που, στην προσπάθεια να πείσουν ότι προσφέρουν έργο, ασκούν υπέρμετρη και άσκοπη πίεση στα παιδιά που σε αυτή την ηλικία έχουν περισσότερη ανάγκη το παιχνίδι από ό,τι το πολύωρο διάβασμα.
Από την άλλη, το δημόσιο δημοτικό έχει ένα πολύ θετικό στοιχείο. Είναι δωρεάν! Και κυρίως, δεν είναι «δήθεν». Είναι η πραγματικότητα, γεγονός που δεν αρέσει στους υστερικά υπερπροστατευτικούς γονείς μαμούχαλων παιδιών. Η συγκεκριμένη επιλογή φέρνει τα παιδιά από μικρή ηλικία σε επαφή με την κοινωνία, στην οποία, αργά ή γρήγορα, θα κληθούν να ζήσουν. Η συνύπαρξη παιδιών κάθε οικονομικής, κοινωνικής, μορφωτικής (στην επαρχία η «ελίτ;» δεν είναι αποκλεισμένη στην ιδιωτική εκπαίδευση, όπως συμβαίνει π.χ. στην Αθήνα), θρησκευτικής, επαγγελματικής ομάδας, προσφέρει στους μαθητές συνθήκες ουσιαστικής κοινωνικοποίησης και περισσότερες δυνατότητες απόκτησης δυναμισμού, αυτονομίας, προσαρμοστικότητας, δηλαδή, των ανακλαστικών που απαιτεί η ζωή. Το δημόσιο σχολείο είναι η αρχή της παρέας (οι περισσότεροι συμμαθητές μένουν στην ίδια γειτονιά σε αντίθεση με εκείνους των ιδιωτικών). Το πρόβλημα με τα δημόσια σχολεία είναι ότι κουβαλούν όλα τα αρνητικά του δημόσιου τομέα της χώρας μας. Εδώ ο άσχετος και τεμπέλης εκπαιδευτικός είναι ζαριά που αν σου κάτσει, «κλάψτε μανούλες». Κανένας και τίποτα δεν μπορεί να τον ξεκουνήσει και να σώσει το παιδάκι σου. Και βέβαια, στο δημόσιο οι υποδομές -όταν υπάρχουν- μένουν συχνά αναξιοποίητες.
Ιδιωτική και δημόσια δημοτική ελληνική εκπαίδευση παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές αλλά και δυο μεγάλες ομοιότητες που δείχνουν ότι τελικά δε χρειάζεται και τόσο άγχος για την επιλογή (ο ρόλος της οικογένειας παραμένει ο πιο καθοριστικός). Η πρώτη (αρνητική) είναι η έλλειψη, σίγουρα με εξαιρέσεις (ελπίζω ότι θα αποφύγω αντιδράσεις), εκπαιδευτικών προσωπικοτήτων ικανών να εμπνεύσουν στα παιδιά όραμα, δυναμισμό και στόχους. Τη δεύτερη μου την επισήμανε ο γιος μου -με εμπειρία ιδιωτικού και δημόσιου σχολείου, ο οποίος διατείνεται ότι και στα δυο υπάρχει αναμφισβήτητα ένα πολύ μα πολύ θετικό στοιχείο. Το διάλειμμα!!!

"Το Λάθος"

Κάθε καλοκαίρι κάνω ένα λάθος! Δηλαδή, δεν είναι ακριβώς έτσι. Κάθε καλοκαίρι μπορεί να κάνω πολλά λάθη αλλά υπάρχει ένα θλιβερά επαναλαμβανόμενο και εξίσου αναπόφευκτο. Πολλοί πιστεύουν ότι η επανάληψη είναι κάτι καλό. Αυτό το πιστεύουν επειδή η επανάληψη για τα «φυτά» και για όσους «δεν τα παίρνουν εύκολα» είναι η μητέρα της μαθήσεως. Το ότι οι συμπαθείς αυτές ομάδες -φυτά και ηλίθιοι- έχουν καταφέρει να εξαπλώσουν και να εδραιώσουν τη συγκεκριμένη άποψη, με κάνει να πιστεύω ένα πράγμα: Ο κόσμος μας κυριαρχείται από φυτά και ηλιθίους. Τέλος πάντων και επειδή έχω ξεφύγει από το θέμα, επανέρχομαι. Κάθε καλοκαίρι, λοιπόν, κάνω ένα λάθος. Γιορτάζω!
Μπορεί να σκέφτεστε δυο πράγματα τώρα. Από τη μία, ότι διαθέτω μεγάλη αρχοντιά για να παραδέχομαι και μάλιστα δημοσίως το λάθος μου. Από τη δύο, ότι δεν είναι δυνατόν η ονομαστική εορτή κάποιου να λογίζεται ως λάθος, τη στιγμή που η μάζα δεν το θεωρεί τέτοιο. Όσοι σκεφτήκατε και τις δυο αυτές σκέψεις, ανήκετε, χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, στη «βαθιά μάζα» και -λυπάμαι που το γράφω- δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας από τη μετριότητα που έχει εισχωρήσει στο DNA σας. Όσοι σκεφτήκατε μόνο τη μια (αδιάφορο ποια) από τις σκέψεις, έχετε πιθανότητες να αμυνθείτε στην εξωφρενική βλακεία που σας περιτριγυρίζει σαν τον ιό της γρίπης των χοίρων και να κατακτήσετε, με εντατικές προσπάθειες, ίχνη ευφυΐας κάποια στιγμή. Όσοι δε σκεφτήκατε καμιά από τις δύο σκέψεις ή είστε ήδη ευφυείς ή ανήκετε στους τελείως βλαμμένους που δε σκέφτονται ποτέ και τίποτα!
Για το πρώτο, δηλαδή ότι χρειάζεται αρχοντιά η δημόσια παραδοχή ενός λάθους, έχω να παρατηρήσω τα εξής. Με βεβαιότητα χρειάζεται αρχοντιά κάτι τέτοιο και εγώ μάλλον τη διαθέτω. Σίγουρα πάντως διαθέτω μισή αρχοντιά (1/2 αρχοντιάς), γιατί συνήθως είμαι καθαρός και ως γνωστόν «η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά». Από την άλλη, η ομολογία του συγκεκριμένου λάθους μου δεν αποτελεί κάποια τρομερή πρωτοτυπία. Ήδη άλλοι το έχουν κάνει με πολύ πιο δυναμικό τρόπο. Ο Αντώνης Σαμαράκης μάλιστα αφιέρωσε ένα ολόκληρο βιβλίο στο δικό του λάθος με τίτλο … «Το λάθος». Αφού, λοιπόν, κάποιος έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο για το λάθος του, δεν είναι τίποτα σπουδαίο εγώ να αφιερώνω ένα μικρό κειμενάκι σ’ αυτό!
Για το δεύτερο, ότι δηλαδή η ονομαστική εορτή δεν πρέπει να λογίζεται ως λάθος, επειδή η μάζα δεν το θεωρεί τέτοιο, τι να πρωτογράψω! Η θέση αυτή είναι ανόητη. Η μάζα δεν έχει δυνατότητα να ... λογίζεται, οπότε το λογικό θα ήταν να μη δίνουμε την παραμικρή σημασία στις θέσεις της. Η μάζα σκέφτεται(;) βλαμμένα, οπότε και υιοθετεί βλαμμένες αντιλήψεις. Άρα και η συνήθεια της ονομαστικής εορτής είναι μια βλαμμένη προκατάληψη που επιβιώνει μέχρι σήμερα χωρίς λόγο και μόνο χάρη στη μάζα.
Ωραία και καλά η ονομαστική εορτή να είχε αξία στο μακρινό παρελθόν. Τότε υπήρχαν ελάχιστες ευκαιρίες για γλέντι και χαρά. Κανένα πανηγύρι στο χωριό με κλαρίνα να τσιρίζουν ανελέητα στα αφτιά των θαμώνων, άντε και κανένας γάμος και πάει και τελείωσε. Η ονομαστική εορτή έδινε μια ακόμα αφορμή για γλεντοκόπημα και επικοινωνία. Και να οι χοροί και να τα κεράσματα και να το πιοτό και το φαΐ μέχρι σκασμού. Και να το οικογενειακό τραπέζι όπου η οικογένεια μαζευόταν και βαριόταν ομαδικά, να οι επισκέψεις φίλων και γνωστών και να η ανταλλαγή πληροφοριών και να οι ευχές και το ξεκατίνιασμα γνωστών και αγνώστων. Και αναρωτιέμαι. Χρειαζόμαστε σήμερα τέτοιες αφορμές για γλέντια και επικοινωνία; Δηλαδή, πρέπει να γιορτάζει κάποιος για να διασκεδάσω και να επικοινωνήσω μαζί του; Σιγά και μη! Όποτε έχω τη διάθεση -και την έχω συχνά- θα βγω και θα διασκεδάσω με φίλους και θα είμαι μια χαρά και δεν έχω ανάγκη από φτηνές δικαιολογίες. Όποτε έχω την ανάγκη θα επικοινωνήσω με εκείνους που επιλέγω, θα μάθω τα νέα τους, θα τους πω τα δικά μου και θα το κάνω αυθόρμητα και άρα ελεύθερα. Χρειάζομαι όλη αυτήν την τυποποίηση που επιβάλλει η εθιμοτυπία της ονομαστικής εορτής; Έχω καμιά όρεξη τη χρονοβόρα διαδικασία ανταλλαγής ευχών και αδιάφορης κουβέντας που μου προσφέρει ... τίποτα; Ή μήπως έχω ανάγκη παρεξηγήσεις του στιλ: «Καλά, μας ξέχασες; Ούτε ένα τηλεφώνημα για χρόνια πολλά»; Μη χειρότερα. Δηλαδή, το ότι έναν ολόκληρο χρόνο δεν τον έχω θυμηθεί δεν τον ενοχλεί και ενοχλείται που δεν του τηλεφώνησα (μάλλον από υποχρέωση) στη γιορτή του;
Το έθιμο της ονομαστικής εορτής εξυπηρετεί ανάγκες της μάζας και άρα όσων τη συνθέτουν. Άνθρωποι με ανύπαρκτες πιθανότητες να αποτελέσουν αντικείμενο προσοχής προσμένουν ανυπόμονα τη γιορτή τους. Αυτή τους κάνει να νιώθουν ότι βρίσκονται στο επίκεντρο για λίγες ώρες κάθε χρόνο. Πλένονται, ντύνονται με τα καλά τους, στολίζονται σαν γύφτικα σκεπάρνια και περιμένουν τις ευχές, τα δώρα και την προσοχή των άλλων. Αισθάνονται σημαντικοί ενώ παραμένουν ασήμαντοι. Αισθάνονται σπουδαίοι για κάτι για το οποίο δεν έχουν κάνει την παραμικρή προσπάθεια, για κάτι που δεν το έχουν επιλέξει καν. Το όνομα του καθενός δεν είναι επιλογή του, δεν το διάλεξε ανάμεσα σε άλλα, δε σκέφτηκε γι αυτό. Βρέθηκε μ’ αυτό, επειδή έτσι έλεγαν τον παππού του ή τη γιαγιά του. Το έχει γιατί ήταν ψώνιο η μάνα του και διάλεξε ένα αρχαιοπρεπές και μεγαλειώδες όνομα πιστεύοντας ότι το παιδί της, πέρα από το όνομα, κάποια στιγμή θα γίνει φορέας της δόξας του Αλέξανδρου, της ευστροφίας του Οδυσσέα, της δύναμης του Ηρακλή, της ομορφιάς της Αφροδίτης ή της ξετσιπωσιάς της Φρύνης.
Κι εγώ παραμένω δέσμιο θύμα μιας εθιμοτυπίας και δεν μπορώ να κάνω και πολλά για να αποφύγω τις συνέπειές της πάνω μου και είμαι υποχρεωμένος να περιμένω με άγχος το επόμενο καλοκαίρι για να επαναλάβω το ίδιο λάθος. Και όσο σκέφτομαι ότι δε φέρω την παραμικρή ευθύνη γι αυτό…