Σάββατο 15 Μαρτίου 2008

Το τέλος της απορίας...

Λοιπόν, μέχρι στιγμής έχουμε ακούσει και διαβάσει και μάλιστα από ανθρώπους που θεωρούνται σημαντικοί διανοητές της εποχής μας για το «τέλος» που επιφυλάσσεται σε αρκετά και κάποτε σημαντικά στοιχεία του παρελθόντος! Κάπως έτσι το φως της δημοσιότητας είδε ήδη «το τέλος της εργασίας», «το τέλος του πολιτισμού», «το τέλος των εθνών» και γενικά το «τέλος των πάντων»!!! Εμένα όλα αυτά μου προκαλούν ιδιαίτερο άγχος αλλά κάνω υπομονή και σκέφτομαι: «Έτσι όπως πάμε σε λίγο καιρό θα έχουν πάρει όλα ένα "τέλος", οπότε δε θα ’χει μείνει και τίποτα, ώστε να μας τρομοκρατούν οι τρομοκράτες του πνεύματος και έτσι θα μου φύγει το άγχος και θα ξαναβρώ την ηρεμία μου»!
Όλα αυτά τα … «τέλος του κάτι» δε μου προξενούν μόνο άγχος αλλά και εντύπωση! Και μου προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι όλοι ασχολούνται με το πιθανώς επερχόμενο «τέλος» θεσμών και δεδομένων που κυριάρχησαν στο παρελθόν, αλλά αδυνατούν να το κάνουν και σήμερα, οπότε και τελείως φυσιολογικά «πνέουν τα λοίσθια», όμως κανείς ασχολήθηκε με το δεδομένο «τέλος» της κινητήριας δύναμης του πολιτισμού. Κανείς μα κανείς -εκτός κι αν το έχει κάνει σε εξαιρετικά κλειστό κύκλο και μου διαφεύγει- προβληματίστηκε ή αναφέρθηκε δημοσίως στο «τέλος της απορίας»!
Ωραία και καλά να θεωρείται σημαντικό αλλά είναι μόνο πιθανό ή στιγμιαίο ή και ίσως απολύτως λογικό το «τέλος της εργασίας», έτσι όπως αυτή εκφράστηκε κατά το παρελθόν. Ωραίος αλλά διόλου ανησυχητικός ο προβληματισμός για το «τέλος των εθνών», αφού εμφανίστηκε ενώ ήδη είχαμε εντοπίσει τον αντικαταστάτη του, δηλαδή την παγκοσμιοποίηση. Καλή και η κουβέντα για το «τέλος των πολιτισμών» αλλά μάλλον φαντάζει αισιόδοξη η προοπτική ενός κοινού -σε αρκετά σημεία- πολιτισμού στο πλαίσιο του οποίου θα περιοριστούν οι περιττές διαφορές και άρα οι συγκρούσεις μεταξύ ομάδων ή λαών που τόσα και τόσα δεινά επέφεραν κατά το παρελθόν.
Ωραία και καλά και τρισυπέροχα όλα αυτά, αλλά κανένα τους δεν μπορεί να συγκριθεί με το «τέλος της απορίας»!
Γιατί αν κάποια στιγμή φτάσαμε να διαμορφώσουμε εργασία, έθνη, πολιτισμούς, ενυδρεία, εντομοκτόνα, κηροπήγια, κάδρα, ρυζόγαλο και ό,τι σημαντικό, τέλος πάντων, μας περιβάλλει και ίσως αυτή τη στιγμή έχει πάρει την άγουσα για τα θυμαράκια, το καταφέραμε εξαιτίας του μεγαλειώδους χαρακτηριστικού μας, δηλαδή της απορίας! Χωρίς αυτή ακόμη θα ζούσαμε όχι μέσα αλλά έξω από σπηλιές. Και θα ζούσαμε έξω από σπηλιές, μέσα στο κρύο και την παγωνιά και τη βροχή και το χιόνι, με παρέα τους δεινοσαύρους αλλά όχι και τις αρκούδες, επειδή αυτές θα ήταν, προφυλαγμένες από τα στοιχεία της φύσης, μέσα στη σπηλιά ενεργώντας πιο έξυπνα! Και δε θα ζούσαμε εντός σπηλαίων, γιατί κανείς θα είχε την απορία να ανακαλύψει τι συνθήκες επικρατούν μέσα στη σπηλιά!
Κι όμως, ενώ με αυτή (την απορία, όχι την αρκούδα) ως στήριγμα γίναμε άνθρωποι και καταφέραμε κάποτε να επιβιώσουμε και σήμερα πλέον να διαβιώνουμε σε ανεκτές έως πολυτελείς συνθήκες σταδιακά εξαφανίζεται και παύει να αποτελεί γνώρισμα όλο και περισσότερων ανθρώπων. Κι αν αυτή χαθεί, μαζί της στον άλλο κόσμο θα παρασύρει όχι μόνο κι ό,τι άλλο έχουμε καταφέρει μέχρι στιγμής αλλά και εκείνα που λογικά θα έπρεπε να ακολουθήσουν. Χωρίς απορία δεν μπορεί να γίνει το παραμικρό! Ή μάλλον μπορεί κάτι να γίνει αλλά αυτό θα είναι η στασιμότητα!
Για το ότι ο σημερινός άνθρωπος έχει -σε μεγάλο βαθμό- πάψει να απορεί ευθύνεται πλήθος παραγόντων και δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια απόδειξης. Εύκολα κατανοεί ακόμη και το μύδι ή το πιο ηλίθιο μαρουλόφυλλο ότι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε εξαιτίας όσων θέλουν να αυτοαποκαλούνται γονείς αλλά δεν είναι παρά terminators της σκέψης. Αναφέρομαι σ’ εκείνους που προσπαθούν και το καταφέρνουν συχνά, που να πάρει και να σηκώσει, να επιβάλλουν στα παιδιά τους μια τόσο δεδομένα ασφυκτική πραγματικότητα αποτρέποντάς τα από κάθε διάθεση σκέψης και αναζήτησης ενός κόσμου διαφορετικού από το δικό τους που ήδη όμως «τα έχει τινάξει»!
Φτάσαμε εδώ που φτάσαμε και γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της σημερινής νέας γενιάς έχει «μαρουλοποιηθεί», εξαιτίας της πολύωρης παρακολούθησης τηλεοπτικών χυδαιοτήτων. Μια γενιά στην οποία δε δόθηκε καν η ευκαιρία να φανταστεί κάτι διαφορετικό από το μήνυμα που δέχεται, αφού η τηλεοπτική εικόνα διαδραματίζει το ρόλο επιχειρήματος σα να λέει στο «μυδοκοινό» της: «Να, ορίστε, δε σας το λέμε απλώς, σας το δείχνουμε κιόλας, ώστε να μη χρειάζεται καν να σκεφτείτε την πιθανότητα ότι αυτό που παρουσιάζουμε δεν υφίσταται ή τουλάχιστον δεν υφίσταται έτσι ακριβώς»!
Φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, επειδή ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό, πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο σύστημα έχει αφεθεί ηδονικά στα κεκτημένα -δικαιώματα, γνωρίσματα- τρομοκρατείται και τρομοκρατεί απέναντι στην πιθανότητα εξέλιξης κι αλλαγής τις οποίες αποστρέφεται, όπως ο ακατονόμαστος το λιβάνι. Φτάσαμε στο συγκεκριμένο σημείο, επειδή έχουν λείψει οι φωνές που θα μπορούσαν να μας δείξουν ότι υπάρχει κάτι καλύτερο και είναι στο χέρι του καθενός να το δημιουργήσει, να το εντοπίσει, να το γευτεί, να το αξιοποιήσει και να το χαρεί. Κι όσο αυτές οι φωνές δεν υπάρχουν, δεν υφίσταται και λόγος για σκέψη, για επεξεργασία και τελικά για απορία.
Ένας κόσμος χωρίς απορία, όμως, είναι ένας κόσμος βαρετός, στάσιμος, βλαμμένος, ικανός να μας μετατρέψει όλους σε emo της χειρότερης μορφής. Ικανός να μας κάνει να «κόβουμε φλέβες», να μη χάνουμε κηδεία για κηδεία και μνημόσυνο για μνημόσυνο για να την καταβρίσκουμε με τον πόνο και το πένθος.
Και μετά έρχονται κάτι επιστήμονες -μέσ’ την τρελή χαρά για την ανακάλυψη- και μας λένε ότι η κατάθλιψη θα είναι η πιο διαδεδομένη ασθένεια του αιώνα μας. Σιγά το επιστημονικό συμπέρασμα! Μα ήδη είναι καλοί μου άνθρωποι! Ήδη τη συναντάμε όλο και πιο συχνά μέσα στις σχολικές αίθουσες, στα κουρασμένα, καταβεβλημένα και απογοητευμένα πρόσωπα των παιδιών και είναι απολύτως φυσικό. Και είναι τόσο φυσικό, όσο το κρεμμύδι στο στιφάδο! Γιατί γίνεται στιφάδο χωρίς κρεμμύδι; Αμ δε γίνεται, γιατί αυτό δε θα είναι στιφάδο, νερομπλούκι θα είναι και δεν το φαντάζομαι ιδιαίτερα γευστικό.
Έτσι είναι και η ζωή! Και δε γίνεται ζωή χωρίς ελπίδα, χωρίς προοπτική, χωρίς αγώνα σκληρό, χωρίς την προσμονή της αλλαγής, της κατάκτησης, της βελτίωσης και κυρίως δεν είναι ζωή χωρίς την απορία. Την απορία που μας κάνει καλύτερους, μας οδηγεί στο καινούριο, μας δίνει απαντήσεις, μας κάνει τελικά να ξεχωρίζουμε ένα ανθρώπινο σύνολο από ένα χωράφι με μαρούλια και με λάχανα! Και κάποιος πρέπει να βρεθεί και να φωνάξει στα σημερινά παιδιά: «Κινηθείτε, μη στέκεστε! Υπάρχει ένας ολόκληρος πανέμορφος κόσμος εκεί έξω και σας περιμένει να τον ανακαλύψετε και να τον κατακτήσετε και να τον βελτιώσετε! Κινηθείτε και ξεκινήστε απορώντας, γιατί χωρίς απορία η ζωή σας θα είναι ένα άγευστο, απαίσιο, μίζερο φαγητό που θα σας το σερβίρουν συνεχώς και θα το βαρεθείτε πριν καν το δοκιμάσετε. Και κάντε το τώρα, γιατί αύριο ίσως είναι πολύ αργά»!

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καλά καλά άμα βρεις κανένα παιδί που να θέλει να ανακαλύψει τον κόσμο να μου το στείλεις να του κάνω μάθημα τζάμπα...Δεν θέλω να είμαι ισοπεδωτικός αλλά τα παιδιά σήμερα έχουν ξεπεράσει τους μεγάλους ως καλοί μαθητές τους!

Ο 2 στενά πιο πάνω!!!

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Λοιπόν, αγαπητέ "2 στενά" νιώθω τυχερός, αφού γνωρίζω αρκετά τέτοια παιδιά. Σίγουρα αποτελούν μειονότητα αλλά υπάρχουν ακόμη. Το πρόβλημα είναι ότι τα συγκεκριμένα σκεφτόμενα παιδιά κάνουν τα υπόλοιπα συνομήλικά τους, τα οποία δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την απορία, να φαίνονται το λιγότερο σαν μαρούλια! Κι επειδή κι εγώ δε θέλω να είμαι ισοπεδωτικός, προσθέτω ότι δε φαίνονται όλα τα υπόλοιπα σαν μαρούλια. Ορισμένα φαίνονται σαν μύδια!

ΥΣ. Να ετοιμάζεσαι για τζάμπα μάθημα!

Ανώνυμος είπε...

Εγώ θα επιμείνω ότι δεν έχω γνωρίσει παιδιά που να θέλουν να κατακτήσουν τον κόσμο, καλούς μαθητές και μαθήτριες έχω γνωρίσει αλλά μέχρι εκεί!
Ευτυχώς που τελειώνει η χρονιά οπότε...δεν θα μου κοστίσει η προσφορά!

Ο 2 στενά πιο πάνω!!!

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Πράγματι, φτηνά θα τη γλιτώσεις!
Σκέψου ότι ορισμένα παιδιά δεν τολμούν να εκφράσουν τα όνειρά τους είτε επειδή δε διαθέτουν την απαραίτητη αυτοεκτίμηση είτε γιατί φοβούνται την αντίδραση των γονιών τους (εδώ δεν τα κατάφεραν τόσοι και τόσοι, εσύ θα τα καταφέρεις;) είτε τους φίλους τους (άντε ρε δήλωσε μια στρατιωτική σχολή να λύσεις το πρόβλημα και να αράξεις!) είτε ακόμη και τους εκπαιδευτικούς τους (θα σε φάει το τρέξιμο και το διάβασμα μια ζωή).
Κάποτε η ουσιαστική προσέγγιση ορισμένων παιδιών οδηγεί σε χρυσάφι!

Ανώνυμος είπε...

loipon,eimai mathitria,to marouli wstoso otan to pleneis kala ksebrwmizei...isws an to kseplene kapoios xwris na to basanizei?

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Αυτό δε θα είναι πλύσιμο! Προδέρμ θα είναι και δεν πιστεύω ότι βοηθάει ουσιαστικά στην απομάκρυνση της βρωμιάς! Το θέμα πάντως δεν είναι η βρωμιά του μαρουλιού αλλά το επίπεδο ευφυΐας του και άρα η δυνατότητά του να απορεί και να διεκδικεί.

Ανώνυμος είπε...

του Πρωταγόρα και του Ντεριντά...
Το εγώ και το έτσι μου αρέσει πάνω από όλα. Τώρα που το ξανασκέφτομαι σε αυτές τις περιπτώσεις φταίει ο ΟΤΕ (Αμερικάνοι).

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Λέξεις γλυκές σαν μελωδία! Το "ἑγώ" και το "έτσι", όχι ο ΟΤΕ ούτε οι Αμερικανοί!

Ανώνυμος είπε...

Πάντως, εγω δε νομίζω πως εχει έρθει το τέλος της απορίας.. Ως μαθήτρια η καθημερινή μου επαφή με το εκπαιδευτικό σύστημα μου έχει δείξει οτι τα περισσότερα παιδιά δεν έχουν τη διάθεση να ξεφύγουν απο την κατάσταση αποχαύνωσης, στην οποία εχουν περιέλθει, γιατί ποτέ κανείς δεν τους έδειξε ότι υπάρχουν κι άλλες επιλογές!! Σίγουρα αν βρεθεί καποιός να τους δείξει το δρόμο της απορίας, θα είναι πολλοί εκείνοι που θα ευαισθητοποιηθούν... Ένα πράγμα είναι βέβαιο: η κατάσταση είναι αναστρέψιμη.

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

"...οτι τα περισσότερα παιδιά δεν έχουν τη διάθεση να ξεφύγουν απο την κατάσταση αποχαύνωσης, στην οποία εχουν περιέλθει, γιατί ποτέ κανείς δεν τους έδειξε ότι υπάρχουν κι άλλες επιλογές!!"
---
Ναι αλλά γίνεται λόγος για νέους και υπάρχει κάτι που λέγεται αμφισβήτηση και φημολογείται ότι τους χαρακτηρίζει!
Σε μια εποχή που προσφέρει τόσες ευκαιρίες για ενημέρωση, αναζήτηση και έκφραση, οι αφορμές για αμφισβήτηση είναι πολλές αλλά χρειάζεται και κάτι που λέγεται διάθεση και δυναμισμός.

Ανώνυμος είπε...

Σίγουρα οι νέοι πρέπει να χαρακτηρίζονται από διάθεση και δυναμισμό. Αυτό που με παραξενεύει, όμως, στις συζητήσεις μου με άλλα παιδιά της ηλικίας μου είναι πως έχουν πεισθεί ότι η κατάσταση που επικρατεί γύρω τους δεν μπόρει με τίποτα να αλλάξει, όσο κι αν προσπαθήσουν οι ίδιοι.. Για το λόγο αυτό, δεν έχουν τη διάθεση όχι να προσπαθήσουν, αλλά ούτε να ονειρευτούν μια αλλαγή!Άραγε, μόνο οι νέοι ευθύνονται για αυτή τους την πεποίθησή; Ή μήπως φταιν και οι γονείς και η TV με τα μηνύματα που περνάει;

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

"Αυτό που με παραξενεύει, όμως, στις συζητήσεις μου με άλλα παιδιά της ηλικίας μου είναι πως έχουν πεισθεί ότι η κατάσταση που επικρατεί γύρω τους δεν μπόρει με τίποτα να αλλάξει, όσο κι αν προσπαθήσουν οι ίδιοι..."
---
Αυτό λέγεται παραίτηση και συμβιβασμός και με βεβαιότητα πρόκειται για την πιο εύκολη επιλογή. Πρόκειται για την επιλογή των μέτριων ανθρώπων που πάντα θα ακολουθούν χωρίς διάθεση να αγωνιστούν για το παραμικρό αποφεύγοντας την ανάληψη κάθε ευθύνης! Από αυτούς δεν περιμένουμε το παραμικρό, παρά μόνο τη διαιώνιση της κατάστασης και μάλιστα στην πιο βλαμμένη μορφή της. Αυτοί αποτελούν το όνειρο του κατεστημένου (γονείς, εκπαιδευτικοί, tv που εκφράζουν το συντηρητισμό), το οποίο δε θέλει να αλλάξει τίποτε, γιατί οποιαδήποτε αλλαγή τους τρομοκρατεί, αφού δεν την κατανοούν. Το κατεστημένο όμως πάντα αυτόν το ρόλο διαδραμάτιζε και θα συνεχίσει να το κάνει. Είναι ευθύνη των νέων η αμφισβήτηση του ξεπερασμένου και κυρίως η πρόταση για μεταβολή.
Εκεί που όλοι λένε "τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει", εμφανίζεται κάποιος και αναλαμβάνει την ευθύνη κι αυτός λέγεται επαναστάτης και εμφανίζεται για να αποδείξει ότι οι πολλοί κάνουν λάθος και τέτοιους χρειάζεται μια κοινωνία σε κάθε επίπεδο κι αυτοί δεν μπορεί παρά να είναι νέοι!

Ανώνυμος είπε...

ΠΡΟΣ
τον νέο/α που έγραψε ότι τίποτα δεν μπορεί ν' αλλάξει...

Τελικά ναι, ο κόσμος είναι ΓΕΜΑΤΟΣ από πρόβατα! Πρόβατα που μπορεί να αλλάζουν καμμιά φορά στάνη και τσομπάνο. Να αλλάζουν το χορταράκι που τρώνε. Παραμένουν όμως ΠΑΝΤΑ πρόβατα. Άνθρωποι έτοιμοι να ακολουθήσουν ένα "μεσσία". Και ο ένας "μεσσίας" με τον άλλο μπορεί και να μην έχουν την παραμικρή σχέση. Άσπρο ο ένας μαύρο ο άλλος. Μέρα ο ένας, νύχτα ο άλλος. Μεταλλικό νεράκι ο ένας βότκα 90 βαθμών ο άλλος. Αλλά στο πίσω μέρος του κρανίου το ίδιο σταθερό σημείο αναφοράς. Oι άνθρωποι ανεξαρτήτου ηλικίας αναζητούν σωτήρες. Και στο σύγχρονο κόσμο όχι μόνο σωτήρες ψυχών. Εν προκειμένω και σωτήρες χρημάτων και περιουσιών! Όταν οι προηγούμενοι γκουρού "πεθαίνουν" ζήτω οι επόμενοι! Όταν περνά η μπογιά του ενός μεσσία, εμπρός να ψάξουμε να βρούμε τον επόμενο. Χωρίς μεσσία δεν μπορούμε...ή μπορούμε λέω εγώ?

Σωτήρη εδώ θα υπογράψω επώνυμα αυτή μου την απάντηση γιατί σίγουρα δεν 8α σου είναι εύκολο να την ανεβάσεις...
Σ.Σ.Ορφανάκης
------
Άσχετο σε είδα στην παρέλαση να τραβάς τον γιο...χαζομπαμπά, μετά βέβαια την έκανες δεν έκατσες να θαυμάσεις την χαοτική κίνηση των νέων που κάνανε παρέλαση....χαχαχαχα

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Σε πρόσφατο κείμενο που συζήτησα με τα παιδιά αναφερόταν και το ότι η πλειονότητα των ανθρώπων είναι φτιαγμένη από το υλικό του οπαδού, δηλαδή άτομα που "ακολουθούν". Έτσι ήταν πάντα κι έτσι θα είναι. Το πρόβλημα είναι ότι πληθαίνουν εκείνοι που ακολουθούν χωρίς να σκέφτονται, να επεξεργάζονται.
---
Τις θέσεις μου για τις παρελάσεις τις γνωρίζεις πολύ καλά. Σήμερα έκανα το καθήκον μου!

Ανώνυμος είπε...

Σίγουρα ζούμε στην εποχή της μάζας και είναι πολύ δύσκολο, τουλάχιστον για εμένα που είμαι οπαδός της διαφορετικότητας, να ζώ σε έναν κόσμο που όλα είναι ομογενοποιημένα...!
Η ανώνυμη που έγραψε τα προηγούμενα σχόλια..

Σωτήρης Π. Ζάχος είπε...

Φρόντισε να διαφυλάξεις αυτή τη διαφορετικότητα και κυρίως την άποψη που έχεις γι αυτή. Φρόντισε να την ενισχύσεις με καλλιέργεια και δημιουργικότητα. Φρόντισε να μη συμβιβαστείς!