Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2021

Παιδιά μούτοι*

Είναι τραγικό (αν και η λέξη αδυνατεί να περιγράψει την πραγματικότητα) ό,τι συμβαίνει. Οι επιστημονικές έρευνες που πλέον δημοσιοποιούνται, η μια μετά την άλλη, απλώς έρχονται ως τυπική και τεκμηριωμένη επιβεβαίωση.

Όσοι ερχόμαστε σε επαφή με εφήβους σε σχολικές ή φροντιστηριακές αίθουσες αντιλαμβανόμαστε καθημερινά τις μεταβολές που επέφερε ο εγκλεισμός και η πολύμηνη απομόνωση στην ψυχοσύνθεση και τη συμπεριφορά κάποιων μαθητών.

Παιδιά που έχουν μετατραπεί σε μούτους, που αδυνατούν, δεν έχουν τη διάθεση ή δυσκολεύονται αφάνταστα να επικοινωνήσουν, να αναπτύξουν -έστω τυπικές- σχέσεις με συνομηλίκους τους, που έχουν το βλέμμα τους μονίμως κατεβασμένο προσπαθώντας να αποφύγουν το βλέμμα των συμμαθητών ή των εκπαιδευτικών τους.

Παιδιά που αγνοούν τι σημαίνει ευθύνη, πρόγραμμα, δομή, σχεδιασμός της καθημερινότητας, διαχείριση χρόνου με κριτήριο τις υποχρεώσεις και με στόχο την κάλυψή τους.

Παιδιά μονίμως κουρασμένα, νυσταγμένα, χωρίς την παραμικρή διάθεση για προσπάθεια, χωρίς την ικμάδα που συνήθως χαρακτηρίζει άτομα 15, 16 ή 17 ετών.

Παιδιά που δεν μπορούν να δεχτούν και να διαχειριστούν την παραμικρή παρατήρηση για οποιαδήποτε αβλεψία, για οποιοδήποτε λάθος ή ανεπάρκειά τους. Παιδιά που αισθάνονται προσβεβλημένα όταν απαιτούμε από αυτά έστω τα τυπικά και απλοϊκά.

Παιδιά που θέλουμε να βοηθήσουμε αλλά που το αρνούνται τα ίδια, γιατί ζουν περιχαρακωμένα στο απόλυτο "εγώ", έχουν την αίσθηση (όλοι ξέρουμε ποιος την καλλιέργησε) ότι αποτελούν τον ομφαλό του κόσμου, πιστεύουν ότι η κοσμοθεωρία τους πρέπει να ρυθμίζει την κίνηση, τις επιλογές και τις συμπεριφορές του περίγυρού τους.

Βιώνουμε την πρώτη -θα ακολουθήσουν πολλές- φάση των αποτελεσμάτων του εγκλεισμού, ο οποίος υπήρξε καταστροφικός για ένα σημαντικό τμήμα της νέας γενιάς.

Η απομόνωση των παιδιών στη θαλπωρή του προσωπικού χώρου, το συνεχές κανάκεμα από τους γονείς που υποχωρούσαν σε κάθε παράλογη απαίτησή τους, το υπερβολικό ντάντεμα, οι κλειστές κάμερες την ώρα των μαθημάτων που επέτρεπαν την απόλυτη αδράνεια, τη συνεχή χαλάρωση, την ολοκληρωτική αδιαφορία και τροφοδοτούσαν τη διάσπαση προσοχής, η αποστασιοποίηση από ό,τι συνέβαινε έξω από τον μικρόκοσμό τους, η πολύωρη επαφή (εκτός μαθήματος) με τα ψηφιακά μέσα με την ανοχή ή εν αγνοία των γονιών, ήταν δεδομένο ότι θα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια σε ό,τι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τώρα.

Και οι γονείς;

Αυτοί, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν την ευθύνη. Μια ευθύνη που στάθηκαν ανίκανοι να αναλάβουν.

Και τώρα;

Τώρα περιμένουν από άλλους, κυρίως τους εκπαιδευτικούς, να διορθώσουν την καταστροφή που αυτοί προκάλεσαν και κατηγορώντας τους για κάθε αντίδραση των μαμμόθρεφτων που δημιούργησαν. Αρνούνται τη βοήθεια ειδικών.

Παραμένουν θεατές, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού, ανίκανοι και τώρα ακόμη να διαχειριστούν τα προσωπικά θέματά τους, πόσο μάλλον (δεν μου κάθεται καλά το «πόσῳ μᾶλλον», άσε που κάνω δέκα ώρες να το γράψω) εκείνα των παιδιών τους.

Γονείς που έχουν την εύκολη απάντηση: "Ε, όλα τα παιδιά έτσι είναι".

Αμ δεν είναι έτσι ούτε όλα τα παιδιά ούτε όλοι οι γονείς. Υπάρχουν κι εκείνοι οι γονείς που διαχειρίστηκαν τα πάντα. Και υπάρχουν κι εκείνα τα παιδιά που πέρασαν παρόμοιες καταστάσεις αλλά βλέπουν τη ζωή μπροστά τους και προσπαθούν να αφήσουν πίσω τους (μάλλον ήδη το έχουν κάνει) την κακομοιριά και τη μιζέρια του εγκλεισμού.

Πριν λίγες μέρες μπήκα σε τμήμα της πρώτης Λυκείου. Ένα από τα πιο ευχάριστα και γεμάτα ζωντάνια τμήματα που έχω ποτέ συνεργαστεί. Παιδιά ζωηρά, με διάθεση να μάθουν, που δεν σταματούν να εκφράζουν απορίες, που επιζητούν την καθοδήγηση, που ανταποκρίνονται στο χιούμορ, που έχουν συνειδητοποιήσει τι σημαίνει σαρκασμός και κυρίως αυτοσαρκασμός, άτομα που αντιμετωπίζουν με κέφι το μάθημα και τη ζωή, που προσπαθούν, που δεν καταβάλλονται εύκολα από την κόπωση, που αγωνίζονται και παλεύουν για το καλύτερο, που δεν περιμένουν από τους άλλους να τους "φτιάξει".

Παιδιά ώριμα αλλά και γεμάτα αυθορμητισμό που γνωρίζουν τα όριά τους και κυρίως ότι μπορούν να τα διευρύνουν με εξαντλητική προσπάθεια.

Παιδιά γεμάτα ειλικρίνεια που μπορούν να με επαναφέρουν στην... τάξη.

"Κύριε, αν συνεχίσουμε έτσι, θα καεί ο εγκέφαλός μας", μου είπαν κι ενώ είχε περάσει ήδη η ώρα για το διάλειμμα.

Τα άφησα να φύγουν. Ήθελα να τα αγκαλιάσω αλλά ο καταραμένος κορωνοϊός δεν μου το επέτρεψε. Έτσι κι αλλιώς, αυτά τα παιδιά όπως και αρκετά ακόμη με τα ίδια χαρακτηριστικά ξέρουν πολύ καλά ότι τα λατρεύω, είναι ο φορτιστής μου, είναι το διάλειμμα που χρειάζομαι από τους μούτους και τους μουτένιους γονείς τους.

*μούτος, -α, -ο: που δεν μπορεί να μιλήσει, άφωνος, μουγγός, αποσβολωμένος, σαστισμένος