Κυριακή 10 Ιουλίου 2011

Παιδιά για λασπόνερα ή για Ωκεανούς;

Με τους γονείς, όταν τα παιδιά τους πλησιάζουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, συμβαίνουν δυο πράγματα. Το ένα είναι ότι βιώνουν κοινά συναισθήματα. Άγχος, ανασφάλεια, αγωνία, λύπη για το καμάρι τους. Το δεύτερο είναι ότι για κάποιο ανεξήγητο λόγο διαβάζουν φανατικά τα «Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη» και ασπάζονται δογματικά το απόσπασμα: «είμαστε εις το εμείς κι’ όχι εις το εγώ». Το συμπέρασμα μπορεί να φαντάζει αλλά δεν είναι αυθαίρετο. Συγκεντρωθείτε. Το «εμείς» είναι τόσο σπάνιο στο λεξιλόγιό μας όσο και τα τζετ σκι στο Βόρειο Πόλο. Οι συμπατριώτες μας δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στο «εγώ». Κι ενώ αυτό συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία αναμφισβήτητα, οι γονείς στρέφονται στο «εμείς» εκφράζοντας την αδιάρρηκτη σχέση τους με το παιδί τους.
Ας μην είμαι απόλυτος και προκαλώ εντάσεις στον περίγυρό μου. Δεν το κάνουν όλοι οι γονείς. Γνωρίζω δυο που δεν το κάνουν! Το ποσοστό, όμως, εκείνων που αντιμετωπίζουν μια τέτοια κρίση ταυτότητας αυξάνει γεωμετρικά. Όταν το παιδί πλησιάζει στις πανελλαδικές, οι γονείς εγκαταλείπουν το «εγώ» (ο εαυτός τους) και το «αυτά» (τα παιδιά) και αυθαίρετα τελείως οικειοποιούνται το «εμείς» (γονείς και παιδιά).
«Διαβάζουμε αρκετές ώρες», «έχουμε υψηλούς στόχους», «αργήσαμε να κοιμηθούμε, γιατί σήμερα γράφουμε διαγώνισμα στο ΑΟΔΕ», «μας αδίκησε ο καθηγητής του ΑΟΘ», «πήραμε πολύ καλούς βαθμούς», «νταλακιάσαμε από τους πολλούς χυμούς»! Αυτά και άλλα πολλά ακούει κανείς από γονείς που μετά την πάροδο δυο αιώνων ασπάστηκαν την προτροπή του Μακρυγιάννη. Εννοείται, βέβαια, ότι αυτό το «εμείς» δεν εμπεριέχει ψήγματα δημοκρατίας. Αποτελεί την έκφραση της απόλυτης γονικής τυραννίας. Τα παιδιά σε καμιά περίπτωση δε ρωτήθηκαν γι αυτό το σύμπλεγμα χαρακτήρων, συμφερόντων και επιδιώξεων. Αποτελεί μονομερή απόφαση των γονιών και επιβάλλεται ποικιλοτρόπως.
Οι γονείς, βέβαια, προσπαθούν να δώσουν επίφαση ελευθερίας στο όλο κλίμα. Αποφασίζουν οτιδήποτε και μετά… το συζητάνε με το παιδί. Η «συζήτηση» -θα τη ζήλευε κάθε βασανιστής στο Γκουαντάναμο- κινείται μεταξύ απειλών και τρομοκρατίας σε περίπτωση που ο Μπούλης (τυχαίο όνομα παιδιού) δεν αποδέχεται δουλικά τις προειλημμένες επιλογές των γονιών. Έτσι, ο Μπούλης προετοιμάζεται για τη μελλοντική δουλική συμπεριφορά του, την εκμετάλλευσή του από άλλους, στους οποίους θα εκχωρεί το δικαίωμά του να αποφασίζουν γι αυτόν.
Οι συγκεκριμένοι γονείς γνωρίζουν από διαπαιδαγώγηση όσα κι ένα σκεπάρνι. Αδυνατούν να σκεφτούν τι θα συμβεί στο επόμενο δέκατο του δευτερολέπτου, οπότε αδυνατούν να καταλάβουν τι θα συμβεί στις επόμενες δεκαετίες στο παιδί. Αυτό το «εμείς» εμπεριέχει την απόλυτη ψυχοπνευματική σύγκρουση. Από τη μια, σ’ αυτό εντάσσονται οι γονείς. Άνθρωποι άλλης εποχής που αγνοούν τα δεδομένα που έχουν εδραιωθεί. Οι αντιλήψεις, τα ενδιαφέροντα, οι στόχοι τους έχουν διαμορφωθεί κατά το παρελθόν. Είναι, μάλλον, συντηρητικοί. Από την άλλη, τα παιδιά. Αυτά τώρα διαμορφώνουν προσωπικότητα, απόψεις, όνειρα και με βάση αυτά επιθυμούν να σχεδιάσουν το μέλλον τους. Αγνοούν το παρελθόν και προσπαθούν να κατανοήσουν το μέλλον. Είναι δυνάμει προοδευτικά. Είναι δυνατόν, λοιπόν, να συνυπάρξουν σ’ αυτό το γονικό «εμείς» ο συντηρητισμός και η προοδευτικότητα;
Απλώς δεν είναι. Συντηρητικοπροοδευτικός άνθρωπος δεν υπήρξε και δε θα υπάρξει, όσο κι αν προοδεύσει η κλωνοποίηση. Πού οδηγεί αυτό το κλίμα; Η πιθανότητα από αυτή τη συνύπαρξη να βγουν προοδευτικοί γονείς δεν παίζει, αφού ο Μπούλης δεν εκφέρει άποψη, εκτός κι αν ταυτίζεται με εκείνη των γονιών. Οπότε πολύ απλά οδηγεί στη δημιουργία συντηρητικών παιδιών που δε θα γνωρίζουν την τύφλα τους τη μαύρη για τον κόσμο που θα ζήσουν. Όσο για τα εφόδια που θα αποκτήσουν, ας μην το πολυκουβεντιάζουμε, γιατί θα στενοχωρηθούμε.
Κάποιοι θα σκέφτονται: «μα καλά και δεν επαναστατούν τα παιδιά σε μια τέτοια κατάσταση»; Κούνια που τα κούναγε αν τολμήσουν και να σκεφτούν την πιθανότητα αντίδρασης. Τρομοκρατική προσέγγιση του μαύρου μέλλοντος που μας προετοιμάζει το ΔΝΤ, δακρύβρεχτες επισημάνσεις ως προς την κλονισμένη υγεία των γονιών, εκφοβισμός για τον κίνδυνο μιας λαθεμένης επιλογής… Κάθε διάθεση αντίδρασης πάει περίπατο. Τι σόι επανάσταση να κάνει το παιδάκι; Παιδάκι είναι, δεν είναι ο Τσε Γκεβάρα. Άλλωστε, οι γονείς πείθουν το παιδί ότι η δυναστική συμπεριφορά τους πηγάζει από αγάπη και διάθεση φροντίδας προς αυτό. Το παιδάκι αισθάνεται ότι η παραμικρή αντίθεση στους γονείς που «θέλουν το καλό του» ισοδυναμεί με αμαρτία που οδηγεί στην κόλαση του Δάντη.
Είναι θέμα ψυχολογίας. Οι συγκεκριμένοι γονείς καμιά εμπιστοσύνη έχουν στα παιδιά τους. Είναι σαν να τους λένε: «Εσύ που είσαι ηλίθιο, βλαμμένο και ανώριμο και πάντα θα τα σκατώνεις, να ακούς εμένα που είμαι μεγάλος και κάτι παραπάνω θα ξέρω από αυτά».
Αν εμπιστεύομαι κάποιον, τον θεωρώ ικανό να σκέφτεται σωστά, να παίρνει πρωτοβουλίες και να αναλαμβάνει ευθύνες, του αφήνω περιθώρια αυτενέργειας. Δεν προσπαθώ να τον ευνουχίσω πνευματικά και συναισθηματικά. Όμως, οι γονείς που, όπως ισχυρίζονται, «επιδιώκουν το καλό των παιδιών τους» ας έχουν υπόψη τους ότι «νέους Ωκεανούς ανακαλύπτει μόνο εκείνος που έχει το κουράγιο να χάσει την ακτή από τα μάτια του». Τα τρομαγμένα παιδιά δεν είναι ικανά να κολυμπήσουν μόνα τους ακόμα και στα πολύ ρηχά, λασπόνερα!

Δεν υπάρχουν σχόλια: