Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011

Με παλιά υλικά δε χτίζονται σύγχρονα σπίτια…(II)

«…καλούμαστε να δημιουργήσουμε μια γενιά ατόμων
ικανών να δέχονται το αναπάντεχο. Άτομα που θα αποτελούν λάτρεις του απροσδόκητου,
αυθεντίες του απρόβλεπτου»
Από το βιβλίο “Εγχειρίδιο Επιβίωσης”


Η πλειονότητα των πολιτών μάλλον έχει πειστεί ότι για την κρίση -ελληνική, ευρωπαϊκή, παγκόσμια- ευθύνεται η ανικανότητα των πολιτικών. Ανικανότητα να διαβλέψουν την πορεία των πραγμάτων, να εκσυγχρονίσουν και να εφαρμόσουν κανόνες που θα διέπουν το σύστημα, ώστε αυτό να εξελίσσεται με κοινωνικά κριτήρια. Ρίζα της ανικανότητάς τους δεν αποτελεί η διαφθορά τους αλλά ο συντηρητισμός τους. Είναι κυρίως η αδυναμία τους να κατανοήσουν την εκρηκτικά μεταβαλλόμενη πραγματικότητα κι όχι η διάθεσή τους να την εκμεταλλευτούν προς όφελός τους που ευθύνεται για την κρίση. Αν η ευθύνη της κατάστασης βάραινε τη διαφθορά, το πρόβλημα θα εντοπιζόταν μόνο σε κοινωνίες που αυτή κυριαρχούσε (π.χ. ελληνική) κι όχι σε χώρες με χαμηλά ποσοστά διεφθαρμένων πολιτικών. Η διαφθορά, λοιπόν, απλώς επιδεινώνει μια ήδη προβληματική πραγματικότητα.
Η κατάσταση θυμίζει θέατρο του παραλόγου. Από τη μια, έχουμε τη λογική που λέει: Αφού ο συντηρητισμός αποτελεί πηγή των προβλημάτων μας, δε μένει παρά να τον εγκαταλείψουμε, για να δούμε άσπρη μέρα. Η λογική μπορεί να το λέει αυτό αλλά, ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας φαίνεται να λέει άλλα. Γι αυτό το κομμάτι, αφού ο λίγος συντηρητισμός δε στάθηκε ικανός να λύσει τα προβλήματα, το μόνο που χρειάζεται είναι περισσότερος συντηρητισμός. Κάπως έτσι ο συντηρητισμός αντί να περιορίζεται, εντείνεται. Όλο αυτό γεννάει ερωτήματα και δείχνει εξωφρενικά παράλογο αλλά δεν είναι. Ο όλος παραλογισμός έχει τη … λογική του.
Ο συλλογισμός είναι απλός. Η προετοιμασία μας -διαπαιδαγώγηση- για τις επικείμενες μεταβολές υπήρξε ανεπαρκής. Αυτό προκάλεσε την άγνοια όσων διαμορφώνονται γύρω μας. Η άγνοια με τη σειρά της οδηγεί άτομα και κοινωνίες σε παρωχημένες και άρα λαθεμένες επιλογές. Κάπως έτσι συσσωρεύτηκαν τα προβλήματα που βιώνουμε. Και πού οδηγούν τα προβλήματα; Οδηγούν σε φόβο. Η άγνοια και ο φόβος προκαλούν στους ανθρώπους την ανάγκη συσπείρωσης. Στην περίπτωσή μας η συσπείρωση γύρω από το παλιό και άρα γνώριμο φαντάζει ως λυτρωτικά σωτήρια λύση. Να λοιπόν τι εντείνει το συντηρητισμό.
Γνωρίζουμε ότι ο συντηρητισμός φαντάζει ως λύση απέναντι στο φόβο, αλλά αγνοούμε τη λύση που θα μας απαλλάξει από αυτόν. Μια απόλυτα ρομαντική, επιφανειακά λογική αλλά εξαιρετικά προβληματική σκέψη πρεσβεύει ότι από το συντηρητισμό μπορεί να μας απαλλάξει η οικογένεια, η εκπαίδευση, η πολιτική, τα μμε. Ωραίο, αλλά πώς φορείς που κυριαρχούνται από συντηρητισμό θα αντισταθούν σε αυτόν και θα τον αποτινάξουν; Η σκέψη, στην παρούσα φάση, μοιάζει ουτοπική.
Η λύση βρίσκεται αλλού και όχι -με εξαιρέσεις βέβαια- σε οργανωμένους φορείς. Και βρίσκεται στα αδιέξοδα του συντηρητισμού. Ο συντηρητισμός οδηγείται σε αυτοαναίρεση και αυτοκαταστροφή! Είναι πιο απλό και μάλλον πιο λογικό από ό,τι δείχνει. Αναφέραμε ήδη ότι ο συντηρητισμός προκαλεί προβλήματα. Κι αυτά πλέον γίνονται κοινά εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικές χώρες επηρεάζονται από οτιδήποτε συμβαίνει στην άκρη της γης. Ντόμινο. Τα πισωγυρίσματα -συντηρητικές αντιδράσεις- είναι αδύνατον να εμποδίσουν στο ελάχιστο την εξέλιξη της αρνητικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, οπότε θα αποδειχτούν επικίνδυνα και σταδιακά θα αμφισβητηθούν και θα εγκαταλειφτούν. Και τότε θα είναι αναγκαίο κάτι νέο και διαφορετικό.
Απορία: «Πώς θα γεννηθεί αυτό το νέο, το απαλλαγμένο από το συντηρητισμό»; Κατεβάστε τα χέρια, χαλαρώστε και παρακολουθήστε! Αν δεχτούμε ότι οι εξελίξεις θα συνεχίσουν να συντελούνται ταχύτατα, τότε έχουμε μια βάση για σκέψη. Η ταχύτητα των μεταβολών αποτέλεσε κάτι πρωτόγνωρο και ακατανόητο για το σημερινό κατεστημένο. Ναι αλλά πλέον εδραιώνεται ως το δεδομένο της ανθρωπότητας. Οι άνθρωποι, λοιπόν, αρχίζουν να αποδέχονται αυτούς τους ρυθμούς ως απολύτως φυσιολογικούς. Ήδη -έστω ακούσια- προετοιμάζονται άνθρωποι που αντιμετωπίζουν ως τυπικό ή έστω μη αναστρέψιμο τον εκρηκτικό ρυθμό ανανέωσης. Οι άνθρωποι αυτοί πιθανώς θα συνεχίσουν, σε μεγάλο βαθμό, να αγνοούν το καινούριο αλλά ήδη κατανοούν την ανάγκη να αποδέχονται το αναπάντεχο, να προσαρμόζονται χωρίς προκαταλήψεις σε αυτό και τελικά να το ελέγχουν και να το διαμορφώνουν.
Προσωπικά είμαι αισιόδοξος. Άλλωστε ήδη βρισκόμαστε στη φάση που τα προβλήματα γίνονται κοινά. Ήδη η Ευρώπη αναζητά κοινές λύσεις για την κρίση που απειλεί τα θεμέλιά της. Ήδη κάτι έχει αρχίσει να κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Όχι πολλοί αλλά σίγουρα περισσότεροι γονείς σήμερα από όσους χθες στρέφουν τα παιδιά τους σε σύγχρονες επιλογές, περισσότεροι δημοσιογράφοι σήμερα από όσους χθες αναγνωρίζουν τα λάθη τους και προχωρούν σε δημιουργικό προβληματισμό, περισσότεροι εκπαιδευτικοί σήμερα από όσους χθες σπρώχνουν τους μαθητές τους σε γόνιμη αμφισβήτηση. Παραφωνία φαντάζει και είναι η πολιτική. Εκεί περισσότεροι πολιτικοί σήμερα από όσους χθες αδυνατούν να αντικρίσουν το καινούριο. Εκεί τα παλιά υλικά συσσωρεύονται και σαπίζουν. Και το έχουμε πει ότι με παλιά υλικά δε χτίζονται σύγχρονα σπίτια. Τελικά, ούτε κοινωνίες χτίζονται έτσι…

Δεν υπάρχουν σχόλια: