Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2007

Δοκιμές για το ... "τίποτα"

"Χάος, θάνατος, κενός χώρος, ανυπαρξία,
το αδιάφορο, απραξία, αδράνεια,
η αποτυχία, η έλλειψη, το κενό".

Απόψεις μαθητών για το ... "τίποτα"

Όλα ξεκίνησαν από αφιέρωμα περιοδικού στις νέες επιστημονικές θεωρίες για τη δημιουργία του σύμπαντος. Ανάμεσα σε άλλα ακατανόητα για τους αμύητους, διαβάζουμε και ότι "το σύμπαν προήλθε, γεννήθηκε από το τίποτα". Δηλαδή, από εκεί άρχισαν όλα, από εκεί πηγάζουν τα πάντα, όσα γνωρίζουμε ήδη και όσα πρόκειται να ανακαλύψουμε στο μέλλον; Από εκεί προερχόμαστε; Από το τίποτα; Αυτή η κατάσταση, ο όρος που με τόση απαξία χρησιμοποιούμε συνεχώς υπήρξε η αρχή των πάντων; Κι αν ήταν η αρχή, τι σημαίνει τελικά; Μήπως έχουμε να κάνουμε με την πιο παρεξηγημένη έννοια της καθημερινής επικοινωνίας και έκφρασης; Φαντάζει παράδοξο το ότι εκείνο που οι περισσότεροι αποδέχονται ως το τέλος του αρνητικού να θεωρείται πια ως η αρχή και μάλιστα η αρχή της ύπαρξης, της ελπίδας και του χρόνου! Ωραία, να το δεχτούμε κι αυτό αλλά τι σημαίνει; Ποια "εικόνα" και ποιες έννοιες μπορούν να αποδώσουν το τίποτα; Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Θα μου πείτε γιατί να ασχοληθεί κανείς μ' αυτό αλλά είναι δυνατό να μην έχουμε κατανοήσει την κατάσταση που ευθύνεται για την ύπαρξή μας; Δε μιλάμε για την ύπαρξη του ελέφαντα, της φώκιας, της γαρδένιας, των μικροβίων, μιλάμε για την ύπαρξη τη δική μας άρα είναι ζήτημα κατανόησης της ίδιας της ταυτότητας του ανθρώπινου είδους.
Μια πρώτη αναζήτηση στους πολυδαίδαλους δρόμους της επιστήμης οδηγεί σε έννοιες, συμβολισμούς και περιγραφές όπως άδειο, κενό, μηδέν. Μέχρι εδώ καλά αλλά νομίζω ότι πρόκειται για όρους που "εφευρέθηκαν" για να συμβολίσουν απλώς το τίποτα κι όχι για να το εξηγήσουν! Για φτιάξτε κάτι με πρώτη ύλη το κενό! Ή τι έχει συμβεί ιστορικά στο έτος μηδέν; Τα σύμβολα υπάρχουν και μπορεί να σημαίνουν κάτι για τους ειδικούς αλλά για τον αδαή, που δικαιούται να γνωρίζει την ταυτότητά του όσο και οι ειδικοί, η απορία παραμένει ανέπαφη και μάλιστα διογκώνεται, γίνεται εφιάλτης, άγχος, καθημερινό κυνήγι! Τι σημαίνει, τι είναι, γιατί δεν έχουμε δει φωτογραφία του; Η ελπίδα κατανόησής του αναζωογονείται κάθε φορά που ο όρος ακούγεται γύρω μας για να περιγράψει καταστάσεις, διαδικασίες, πρόσωπα. Σκεφτείτε πόσο συχνά γίνεται σε καθημερινή βάση αυτό, σε πόσους διαλόγους αποτελεί το επίκεντρο και απάντηση. -Τι κάνεις; -Τίποτα! -Τι έκανες το Σαβ/ακο; -Τίποτα! -Τι προσφέρει η εκπαίδευση; -Τίποτα! -Τι προτείνει η κυβέρνηση; -Τίποτα! -Τι προτείνει η αντιπολίτευση; -Τίποτα! Δηλαδή η ζωή περιστρέφεται γύρω από το τίποτα; Μα τι σόι "τίποτα" είναι αυτό; Βέβαια, κάθε φορά που θα επιδιώξετε να μάθετε τι σημαίνει σε κάθε περίπτωση, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με χαμόγελα αμηχανίας, βλέμματα απορίας, με το παγερό "μα καλά με τι ασχολείσαι τώρα"; ή με το επιθετικό "βάλθηκες να μας τρελάνεις πάλι";
Καλώς, εγώ πάω πάσο αλλά η απορία παραμένει αλώβητη. Ούτε βήμα προς την τελική λύση! Η κατάρα του τίποτα που κρύβει καλά τα μυστικά του όπως και οι πυραμίδες των φαραώ! Στο σημείο αυτό κάνει την εμφάνισή του κι ο εγωισμός και η ανάγκη κατανόησης του τίποτα αποκτάει τα χαρακτηριστικά παράφορης μανίας, λύσσας απερίγραπτης. Μα τι το ήθελε κι αυτός ο Πανάγαθος να δημιουργήσει το σύμπαν από το τίποτα; Χάθηκαν άλλες μέθοδοι και υλικά; Ο απόλυτος εγκλωβισμός! Από τη μια, η αδυναμία να βολευτώ με το δόγμα του "πίστευε και μη ερεύνα" και από την άλλη η δυσχέρεια των φυσικών να μου προσφέρουν εικόνα του τίποτα. Μένει ένα μόνο σημείο αναφοράς και δεν είναι άλλο από το να φέρω την έννοια στα μέτρα μου, συνδέοντας το τίποτα με ανθρώπους. Η προσπάθεια ξεκινάει από το να φέρω στη σκέψη μου άτομα που χρησιμοποιούν πολύ συχνά τη συγκεκριμένη λέξη ή άλλα που εκπέμπουν ... τίποτα. Δε δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα κι εκεί πλέον το τίποτα άρχισε να αποκτάει σάρκα και οστά, να μορφοποιείται.
Στο σημείο αυτό συνειδητοποιούμε ότι το τίποτα είναι σε κάθε περίπτωση "κάτι"! Πάντα είναι "κάτι", όπως και οι άνθρωποι που τους συνδέουμε, χαρακτηρίζοντάς τους, με το τίποτα. Κι αυτό γιατί ακόμη κι εκείνοι πάντα προκαλούν "κάτι", έστω την ... αδιαφορία! Σκεφτείτε ότι πρόκειται για τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι ξυπνάνε το πρωί, έχουν την αίσθηση ότι εργάζονται, σίγουρα κάνουν κάτι άλλο (η ανατροφή μου και ορισμένες παραινέσεις δεν επιτρέπουν την αναφορά της έννοιας) και, τέλος, πέφτουν για ύπνο, ώστε την επομένη να επαναλάβουν το ίδιο με αμείωτο ενδιαφέρον και ... ένταση. Επιτέλους! Έστω αχνά αρχίζει να διαμορφώνεται η πρώτη εικόνα.
Αυτό είναι το τίποτα και μάλιστα σε κάθε διάσταση και έκφανσή του! Είναι το στάσιμο, η αδράνεια, αυτό που δεν προχωράει αλλά που πάντα καταλαμβάνει τμήμα του χώρου. Παρόλ' αυτά το τίποτα δεν είναι κάτι ασήμαντο, όπως συνηθίζουμε να το αντιμετωπίζουμε. Υπήρξε άλλωστε η πηγή της Δημιουργίας. Όχι μόνο δεν είναι κάτι ευτελές αλλά αντιθέτως είναι κάτι σπουδαίο, μεγαλειώδες. Μα, θα μου πείτε, το τίποτα; Ακριβώς, το τίποτα είναι κάτι μεγάλο και δεν πρόκειται να εγκαταλείψω την ιδέα τώρα που την εντόπισα. Ένα μόνο σημείο χρειάζεται πλέον διευκρίνιση και τέλος. Το τίποτα, το κάθε τίποτα είναι σημαντικό, όμως όχι για το ίδιο αλλά για ό,τι και για όσους βρίσκονται γύρω του, για ό,τι και για όσους το πλησιάζουν. Έτσι είναι! Η ίδια η Δύναμη της Δημιουργίας κάποια στιγμή βαρέθηκε να ζει μέσα στο τίποτα και να περιβάλλεται από αυτό και αποφάσισε να φτιάξει το σύμπαν (ένα;) ολόκληρο. Τα αστέρια, τη γη, τα ζώα, τα φυτά, τα ποτάμια, τις θάλασσες, τα βουνά και τους κάμπους. Κι εδώ ακριβώς φαίνεται η σοφία της Δύναμης! Μέσα σ' αυτό το σύμπαν τοποθέτησε και αρκετά "τίποτα", ώστε να αποτελούν κίνητρο για τους άλλους, για την εξέλιξη, την ανακάλυψη, τη βελτίωση, τη σκέψη, την κίνηση. Θα μου πείτε ότι αυτό σημαίνει άδικη θυσία αλλά καθόλου δεν είναι τέτοια. Ακόμα και στα "τίποτα" έδωσε την υποδομή για να μπορούν να ξεφύγουν από αυτό, όποτε νιώσουν την ανάγκη. Έδωσε όσα απαιτεί το πέρασμα στην άλλη πλευρά, την άγρια αλλά δημιουργική, τη γεμάτη ένταση αλλά και ευχαρίστηση, όμως κάτι τέτοιο προϋποθέτει διάθεση και κόπο. Δίκαια πράγματα.
Συμπέρασμα και γαλήνη επιτέλους. Το τίποτα είναι ίσως το πιο σημαντικό όριο του σύμπαντος, είναι η ύλη και το κίνητρο που απαιτούνται για όσα συμβαίνουν, αφού είναι το σημείο που πρέπει διαρκώς να προσπερνάμε, το σημείο που διαχωρίζει την ακινησία από την κίνηση, την αδράνεια και την παθητικότητα από τη δράση, την απαξία από το μεγαλείο, την έλλειψη διάθεσης από τη δημιουργία. Το τίποτα είναι το σημείο που διαδραματίζει ρόλο για το περιβάλλον του όσο αυτό βρίσκεται κοντά του κι όταν χάνεται από το οπτικό πεδίο του, ξεχνιέται και παραμένει ένα ... τίποτα έτοιμο να δώσει ώθηση σε κάτι άλλο που θα το προσεγγίσει. Είναι το σημείο που μας προτρέπει να περάσουμε στην άλλη πλευρά, είναι η πύλη για την άλλη πλευρά. Μεγαλείο πράγματι!
*Ο κ. Ζάχος αφιερώνει το συγκεκριμένο
σε όσους θυσιάζονται, παραμένοντας «τίποτα»!

Δεν υπάρχουν σχόλια: