Τετάρτη 21 Μαρτίου 2012

Ο πήχης ψηλά

«Έχοντας συνείδηση ότι δεν πίστευα, ένιωθα ένοχος ανάμεσα
στους τόσους που πίστευαν. Αποφάσισα να πιστέψω έτσι όπως
παίρνει κανείς μια ασπιρίνη. Δε σου κάνει κακό και γίνεσαι καλύτερος»

Ουμπέρτο Έκο, «Το Εκκρεμές Του Φουκώ»


Κάπως έτσι γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις και το κατεστημένο καταφέρνει να διαμορφώνει με «απόβλητα σοφίας» τις νέες γενιές. Προσωπικά, βέβαια, έχω μια εξαιρετική τύχη που πηγάζει από τη συνύπαρξή μου με νέους μεταξύ των οποίων και κάποιους που αντιστέκονται διαμορφώνοντας νέα πρότυπα. Ανατροπή, αναθεώρηση και εξέλιξη οριοθετούν τη θετική πλευρά της συνύπαρξης με εφήβους - μαθητές. Απόψεις, συμπεριφορές και συναισθήματα συνδυάζονται σε μια διαρκή εναλλαγή συνθέτοντας μια έντονη και καθόλου βαρετή καθημερινότητα, πυροδοτώντας, συχνά, υπερβάσεις ορίων και διαμόρφωση θέσεων εξαιρετικά δυναμικών και κάποτε πρωτότυπων και ελπιδοφόρων. Πάντα κάτι καινούριο εμφανίζεται προκαλώντας έκπληξη, ενθουσιασμό και ανάγκη για επαναπροσδιορισμούς.
Ακόμη και ένα τραγικό γεγονός μπορεί να μετατραπεί σε μήνυμα αισιοδοξίας και δύναμης, στοιχείο που σπάνια συναντάται στην κοινωνία των μεγάλων. Ορισμένα παιδιά, όμως, έχουν αυτή την ικανότητα. Ήταν, εδώ και λίγες μέρες, ο απρόσμενος θάνατος του πατέρα μαθήτριάς μου που μου άνοιξε νέους ορίζοντες και με έθεσε μπροστά σε νέα δεδομένα. Στην προσπάθεια να της δώσω χρονικά περιθώρια αντίδρασης και προσαρμογής στη νέα κατάσταση, βρέθηκα αντιμέτωπος με μια άποψη που καθόλου δεν περίμενα. «Στενοχωριέμαι» μου είπε και περίμενα να αναφερθεί άμεσα στο γεγονός, «γιατί δεν κατάφερα να ετοιμάσω τη σημερινή εργασία. Θα προσπαθήσω να είμαι εντάξει την επόμενη φορά»! […]
Ακριβώς έτσι! Δεν έβρισκα λόγια. Η Στέλλα είχε καταφέρει να μου θέσει νέα όρια τοποθετώντας τον πήχη πολύ, μα πάρα πολύ ψηλά προκαλώντας το θαυμασμό και το σεβασμό μου! Εδώ, όμως, αρχίζουν τα δύσκολα, όχι για τη Στέλλα, αλλά για όλους εκείνους τους συνομηλίκους της που άφηνε πίσω της προσπερνώντας τους με μια δρασκελιά. Μου έδειξε τι σημαίνει δύναμη, στόχος και προσπάθεια και δε χρειάστηκε παρά μια φράση και μια στάση απέναντι στην αίσθηση της ευθύνης που μπορεί να χαρακτηρίζει μόνο δυνατούς και κυρίως ελεύθερους ανθρώπους.
Τώρα εγώ πρέπει να μπαίνω σε αίθουσες και να ακούω ατέλειωτης ανοησίας δικαιολογίες από παιδιά που δεν είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους, από παιδιά που κάνουν τα πάντα για να υποβαθμίσουν τον εαυτό τους και την εκτίμηση των υπολοίπων απέναντί τους. «Δεν πρόλαβα, γιατί ετοιμάζομαι για εκδρομή», «Δεν τα κατάφερα, γιατί γύρισα από εκδρομή», «Νιώθω κουρασμένος», «Έχω άγχος», «Ήταν πολύ δύσκολο το συγκεκριμένο θέμα»… Ποια στάση ενδείκνυται απέναντι στα συγκεκριμένα άτομα; Ανοχή; Υποκριτική αποδοχή; Χτύπημα στην πλάτη; Αδιαφορία; Ένα είναι βέβαιο! Καμιά από αυτές τις δικαιολογίες δεν έχει να μου προσφέρει το παραμικρό και κυρίως δεν έχει να προσφέρει στα παιδιά που τις χρησιμοποιούν. Όλες τους καταλήγουν στον «κάδο ανακύκλωσης» με το πάτημα ενός «delete» και χωρίς δεύτερη σκέψη.
Τα πάντα είναι στόχος κι αυτός μετατρέπεται σε οργάνωση που οδηγεί σε συνεχή προσπάθεια. Και δεν αναφέρομαι στα επιφανειακά «θέλω» που ο καθένας διατυπώνει με ιδιαίτερη ευκολία αλλά στην πίστη σε ό,τι ο καθένας επιθυμεί. Γιατί μόνο τότε οι επιθυμίες γίνονται νόημα και γεννούν αγωνιστικότητα, πάθος και δύναμη μπροστά στα εμπόδια, διάθεση αποφυγής μέτριων και απλοϊκών λύσεων. Έτσι, σε κάθε προσπάθεια δίνεται αξία και όχι μιζέρια, χαρά και όχι κατάθλιψη, ελπίδα κι όχι εγκατάλειψη, δύναμη κι όχι κόπωση.
Καθετί άλλο χαρακτηρίζει δούλους, άτομα που χωρίς προσωπικούς στόχους, αναγκάζονται από την εφηβεία τους ήδη να συμβιβαστούν με τα όνειρα των άλλων, με τα «απόβλητα» του περιβάλλοντος. Χαρακτηρίζει ανθρώπους που πάντα θα είναι αυτό που κάποιοι άλλοι θέλουν και που θα αναζητούν δικαιολογίες για την αργοπορία τους, για τις μέτριες επιδόσεις τους, για την έλλειψη διάθεσης απέναντι σε ευθύνες. Άτομα που δε θα τολμήσουν ποτέ να είναι ειλικρινή με τον εαυτό τους, πολύ περισσότερο με τους άλλους.
«Λείπουν τα πρότυπα!» είναι ο μόνιμος ισχυρισμός των περισσοτέρων. Διορθώνω. Λείπουν τα υγιή πρότυπα! Και αυτά «λείπουν» όχι γιατί δεν υπάρχουν γύρω μας αλλά γιατί δεν έχει διάθεση να τα προβάλει η κοινωνία. Ίσως και γιατί οι περισσότεροι δεν έχουν τη δύναμη να τα αναζητήσουν, γιατί τότε θα έπρεπε και να τα ακολουθήσουν. Οπότε νιώθουν καλύτερα στηρίζοντας μια κατάσταση στάσιμη που γεννά τη γκρίνια, τη μιζέρια, την απαισιοδοξία και πολλές δικαιολογίες επανάπαυσης.
Κι όμως, πρότυπα υπάρχουν παντού και κάποτε αυτά προέρχονται από τις τάξεις των νέων και διαθέτουν τη φρεσκάδα, την καινοτομία και το δυναμισμό που απαιτείται για να προχωράμε. Η επαναδιαπραγμάτευση της θέσης μας απέναντι στα παιδιά μπορεί να είναι βάση για αντίδραση στις κενές θέσεις και απόψεις που προέρχονται από το κατεστημένο. Η Στέλλα και η γενιά της μπορούν να αποτελέσουν πηγή ενέργειας πρωτόγνωρης, μπορούν να μας προσφέρουν τα πρότυπα που έχουμε ανάγκη, αρκεί να τους δώσουμε την ευκαιρία να το κάνουν, να τους αναγνωρίσουμε τη δυνατότητα να διαδραματίσουν αυτό το ρόλο.
Εκείνο το βράδυ γύρισα στο σπίτι με ένα μόνο σκοπό। Ξάπλωσα δίπλα στο γιο μου που κοιμόταν, ένιωσα τη ζεστασιά του, κοίταξα το ήρεμο πρόσωπό του κι ευχήθηκα με όλη μου τη δύναμη να ξεπεράσει οτιδήποτε συντηρητικό μπορεί, άθελά μου, να του μεταδίδω, να χαράξει το δικό του δρόμο και να εντοπίσει τα δικά του πρότυπα. Και θα ήθελα αυτά τα πρότυπα να μην έχουν τίποτε από τη μιζέρια που εκπέμπουν οι περισσότεροι. Θα ήθελα να διαθέτουν έστω και λίγη από την αρχοντιά και τη δύναμη της Στέλλας.

Υ.Σ. Το κείμενο έχει γραφεί πριν μερικά χρόνια. Η Στέλλα πέτυχε στην Ιατρική εκείνη τη χρονιά και σήμερα είναι γιατρός.

2 σχόλια:

Lefteris είπε...

Εύγε στη Κοπέλα! Θα ευχόμουν καλή δύναμη αλλά μάλλον θα ευχηθώ σε όλους εμάς να πάρουμε λίγη από τη δύναμή της..!
Πρότυπα αξιόλογα υπάρχουν γύρω μας. Έχουμε όμως το σθένος να παραδεχτούμε πως δεν ευθύνεται η έλλειψη προτύπων για τον προσωπικό ξεπεσμό μας, αλλά εμείς που διαγράφουμε τέτοια παραδείγματα από το ευσυνείδητο του εγκεφάλου μας;

Georgios Voutselas είπε...

Μπορει να μην ξερω ποσο μεγαλος θα ειναι ο ογκος ασκησεων κ κατα συνεπεια οι ωρες που θα πρεπει να αφιερωσω αποκλειστικα για το μαθημα σας αλλα μετα απο αυτο ειμαι σιγουρος πως θα ειμαι ενταξει στις υποχρεωσεις μου!Συχγαρητηρια στην Στελλα κ σε καθε Στελλα που ειναι εκει εξω...