Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2007

Όταν η φαντασία γίνεται πραγματικότητα!

«Το όνειρο του χθες είναι η ελπίδα του σήμερα
και η πραγματικότητα του αύριο»

Ρόμπερτ Γκόνταρντ
Ακόμη και ο πιο ευφάνταστος νους δε θα τολμούσε να σκεφτεί, λίγα χρόνια πριν, ότι θα έφτανε κάποτε η στιγμή που τα όρια μεταξύ επιστημονικής φαντασίας και πραγματικότητας θα γίνονταν τόσο δυσδιάκριτα όσο σήμερα! Το «απίστευτο», το «εκπληκτικό», το «αδύνατον» είναι λέξεις που ελάχιστα μπορούν να περιγράψουν αυτό που νιώθει ο άνθρωπος της εποχής μας μπροστά στον όγκο αλλά και την ταχύτητα με την οποία τα τεχνολογικά επιτεύγματα, εγκαταλείποντας τις σελίδες των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας αλλά και τις κινηματογραφικές οθόνες, κάνουν την εμφάνισή τους και βολεύονται αναπαυτικά γύρω μας. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα η ζωή μας απόκτησε ψηφιακή ταυτότητα σε τέτοιο βαθμό που καθιστά προβληματική την προσαρμογή των περισσοτέρων. Η μουσική, ο κινηματογράφος, η επικοινωνία, η ενημέρωση, η εργασία, η γνώση έχουν τόσο μεταβληθεί που κάνουν δύσκολη την οποιαδήποτε σύγκριση ακόμη και με το πρόσφατο παρελθόν. Η τεχνολογία της βιομηχανικής περιόδου, οι πρώτοι υπολογιστές αλλά και τα πρώτα κινητά θεωρούνται ήδη και χαρακτηρίζονται πρωτόγονες τεχνολογίες και απλοϊκές συλλήψεις σε σχέση με τα επιτεύγματα που χρησιμοποιούνται καθημερινά.
Κι ενώ η επιστήμη και η τεχνολογία κινούνται με ορμητικά βήματα προς την κατάκτηση και εφαρμογή του καινούριου, μια μεγάλη μάζα ανθρώπων παραμένει μακριά από τη δυνατότητα κατανόησης των ρυθμών ανανέωσης των δεδομένων που καθορίζουν τις συνθήκες της ζωής μας. Η πλειονότητα αποδέχεται σχεδόν μοιρολατρικά ό,τι συμβαίνει και κάποτε αγνοεί την εξέλιξη, αρνούμενη να αποδεχτεί μια αλλαγή που δεν πρόκειται να εμποδιστεί από καμιά δύναμη του παρελθόντος και για την οποία δεν προετοιμάστηκε οργανωμένα σε καμιά περίπτωση. Το γεγονός οδηγεί σε ολοκληρωτικά λάθη, τραγικές κρίσεις, απανωτά σοκ και συνειδησιακές συγκρούσεις με κατεστημένες αντιλήψεις και συνήθειες. Η αδυναμία και η έλλειψη διάθεσης προσαρμογής ήδη κάνουν φανερά τα πρώτα αποτελέσματά τους γύρω μας και μάλιστα με μια απίστευτη πολυμορφία που ξεκινάει από την ανεργία που παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις και φτάνει στην κατάρρευση παραδοσιακών θεσμών και στην περιθωριοποίηση όλο και περισσότερων ανθρώπων.
Απόλυτη και απελπιστική αντίφαση! Από τη μια στα ερευνητικά κέντρα και στα τεχνολογικά ιδρύματα χτίζεται το μέλλον και από την άλλη στα σχολεία, την οικογένεια και την πολιτική ζωή ελάχιστα βήματα προόδου συντελούνται, τουλάχιστον προς τη σωστή κατεύθυνση και με σκοπό την προετοιμασία των ανθρώπων, της οικονομίας και της κοινωνίας του μέλλοντος. Όταν ο Σ. Κιούμπρικ ετοίμαζε τα γυρίσματα της ταινίας «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», συμβουλευόταν τις πρωτοπόρες για την εποχή εταιρίες ψηφιακής τεχνολογίας, ώστε να καταφέρει να προσεγγίσει τις μελλοντικές εξελίξεις σ' ένα περιβάλλον επιστημονικής φαντασίας και η αλήθεια είναι ότι τα κατάφερε πολύ καλά! Κάτι αντίστοιχο δε βλέπουμε να συμβαίνει σήμερα ούτε από τα πολιτικά κέντρα εξουσίας, ούτε από τους υπευθύνους για το σχεδιασμό και την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Η συγκεκριμένη ολιγωρία οδηγεί σε λαθεμένους σχεδιασμούς τόσο σε οικονομικό και κοινωνικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Η πολιτική αντί να ανοίγει επενδυτικούς δρόμους, ευνοεί την επιχειρηματική συρρίκνωση, ενώ και οι μηχανισμοί διαπαιδαγώγησης αντί να προσφέρουν τις βάσεις για την απαιτούμενη ευελιξία και προσαρμοστικότητα των σημερινών παιδιών, προετοιμάζουν τη στασιμότητά τους.
Κι όμως, τα πράγματα θα μπορούσαν να απλοποιηθούν σε σημαντικό βαθμό, αν γινόταν συνείδηση πως αυτό που σήμερα περιγράφεται στα βιβλία επιστημονικής φαντασίας και εκτυλίσσεται στις, αντίστοιχου περιεχομένου, κινηματογραφικές ταινίες σύντομα θα είναι κομμάτι της πραγματικότητάς μας. Τα περισσότερα από τα μηνύματα που δέχονται τα σημερινά παιδιά μέσα από φανταστικές σειρές κινουμένων σχεδίων και διαστημικών ιστοριών αύριο θα αποτελούν την πρακτική πλευρά της ζωής τους. Αρκετά από τα παιδιά αυτά αύριο θα εργάζονται και θα κάνουν διακοπές σε διαστημικούς σταθμούς, θα μετακινούνται με ιπτάμενα οχήματα, θα ζουν σε πλήρως ψηφιακό περιβάλλον και θα παρακολουθούν ταινίες με ψηφιακούς χαρακτήρες μπροστά στις οποίες το «Matrix Reloaded» θα μοιάζει με τη Χιονάτη και τους εφτά νάνους. Αυτή είναι η κατευθυντήρια γραμμή και έχει αποδειχτεί επανειλημμένως, άρα μένει να γίνει αποδεκτή. Ανέκαθεν η φαντασία αποτέλεσε τον προθάλαμο της κατάκτησης, ανέκαθεν τα όνειρα και τα οράματα ελάχιστων πρωτοπόρων μετά από μικρό ή μεγάλο διάστημα γίνονται η πραγματικότητα των απλών ανθρώπων.
Το άγχος και η άρνηση είναι περιττά με την προϋπόθεση ότι η «Φυσική Τάξη» θα καταφέρει να λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι σε κάθε βήμα που εγκυμονεί κινδύνους και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί όσες δεήσεις κι αν γίνουν, αν ο καθένας μας δεν αποτελέσει συμμέτοχο των εξελίξεων. Το απίστευτο θα παίρνει με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα τη θέση του δεδομένου, το παραδοσιακό θα υποκλίνεται στο σύγχρονο, το ελλιπές θα προσφέρει τη θέση του στο πληρέστερο και αυτό θα γίνεται χωρίς τριγμούς, αν η εξέλιξη καθοριστεί από τις μάζες των καταναλωτών, από το πλήθος των πολιτών και από τον όγκο των εργαζομένων κι όχι από τη μειονότητα που σήμερα προετοιμάζει το μέλλον ερήμην των πολλών. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί ενημέρωση και σωστή προετοιμασία των μελλοντικών γενιών, ώστε να μάθουν να ερευνούν, να διεκδικούν και να επιλέγουν με ουσιαστικά κριτήρια κι όχι με βάση τις προκαταλήψεις του κατεστημένου. Μια γενιά μ' αυτά τα χαρακτηριστικά δε θα εγκαταλείπει άκριτα αλλά και δε θα φοβάται να παραμερίσει οτιδήποτε ξεπερασμένο. Γι αυτή τη γενιά η Νικόλ Κίντμαν και ο Κιάνου Ριβς θα είναι είδωλα, ώσπου κάποιο ψηφιακό ομοίωμά τους καταφέρει να υποδυθεί πιο πειστικά κινηματογραφικούς ρόλους. Η συγκεκριμένη γενιά θα παρακολουθεί με το ίδιο ενδιαφέρον τις ανθρώπινες «Ώρες» αλλά και το ψηφιακό «Matrix»!
Το μέλλον είναι ήδη εδώ, η φαντασία αποτελεί όλο και πιο συχνά στοιχείο της καθημερινότητας και μένει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τη νέα κατάσταση με σύνεση και μέτρο αλλά και με τον ενθουσιασμό του μικρού παιδιού που ανοίγει το περιτύλιγμα του δώρου του! Στο φουτουριστικό Σταρ Τρεκ κυριαρχούσε η άποψη: «να πάμε με θάρρος εκεί που κανείς δεν έχει ξαναπάει» και μάλλον αυτός πρέπει να είναι ο οδηγός του σύγχρονου ανθρώπου.
Από την άλλη, όμως, καλούμαι να αποδεχτώ εξίσου την αντίδραση του ρεαλιστή γιου μου, ο οποίος μετά την παρακολούθηση συζήτησης περί «παράλληλων συμπάντων» και Matrixοειδών εφέ θεώρησε ότι όσα γνώριζε και αποδεχόταν μέχρι τότε ανατρέπονταν. Αφού επεξεργάστηκε τα δεδομένα, την ώρα που πήγαινε για ύπνο με φώναξε για να μου δηλώσει σε έντονο ύφος: «Λοιπόν, μπαμπά να μην ξανακούσω ανοησίες για ... παράλληλα σύμπαντα! Υπάρχει ένα σύμπαν, μία Γη, μία Σελήνη και αυτό θα πιστεύουμε μέχρι να αποδειχτεί κάτι διαφορετικό! Εντάξει λοιπόν; Καληνύχτα!» Ο μικρός είχε ταχτοποιήσει το δικό του σύμπαν και ήρεμος πλέον αποκοιμήθηκε. Όλα ήταν στη θέση τους. Η Γη, η Σελήνη, το Σύμπαν και βέβαια ο Παναγιώτης στο ζεστό κρεβάτι του! Εντάξει, λοιπόν, Παναγιώτη! Θα το πιστέψουμε, όταν αποδειχτεί αλλά θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι αυτό!

*Ο κ. Ζάχος θεωρεί ότι η προετοιμασία για το μέλλον είναι η μισή αρχοντιά,
η άλλη μισή είναι από παλιά η καθαριότητα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: