Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2022

Ιστορίες για γονείς

Εγκατάλειψη παιδιών σε δομές αμφίβολης ποιότητας και ηθικής, κακομεταχείριση παιδιών από τους γονείς τους, βιασμοί παιδιών από γονείς ή με τη συγκάλυψή τους, παιδιά σε κατάθλιψη, παιδιά που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την παραμικρή δυσκολία, παιδιά με κρίσεις άγχους, ανίκανα να διαχειριστούν οτιδήποτε, καταπιεσμένα, δυστυχισμένα, που δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να ζήσουν παιδική ηλικία, εγκλωβισμένα και περιορισμένα στα όνειρα και τα όρια των γονιών τους, παιδιά πρόωρα τραυματισμένα με βαθιές ψυχικές πληγές που δεν πρόκειται να κλείσουν ποτέ, παιδιά που χρειάζονται βοήθεια δίπλα σε γονείς που χρειάζονται μεγαλύτερη βοήθεια.

Η καθημερινή ειδησεογραφία που αναδεικνύει τραγικές καταστάσεις με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά, έχει πάψει, πλέον, να μας εκπλήσσει. Κάποτε "πέφταμε από τα σύννεφα" μαθαίνοντας το δράμα που ζούσε κάποιο παιδί στα χέρια ενός αυταρχικού, αρρωστημένου γονιού. Σήμερα, παρόμοιες ειδήσεις, τις προσπερνάμε, σχεδόν αδιάφορα. Τις έχουμε συνηθίσει.
Κι αυτό είναι τραγικό. Μια κοινωνία να αδιαφορεί για το δράμα των πιο ευάλωτων μελών της. Να αντιμετωπίζει την απελπισία, την απόγνωσή τους σαν σενάριο ταινίας, επιδερμικά, σαν να συμβαίνει σε έναν άλλο κόσμο, σε ένα παράλληλο σύμπαν.

Με όλα αυτά θυμήθηκα ένα κεφάλαιο από το "Εγχειρίδιο Επιβίωσης", στο οποίο έδειχνα την αναγκαιότητα ουσιαστικής και οργανωμένης προετοιμασίας των μελλοντικών γονιών, ώστε να αποφευχθούν όλα αυτά που συνέβαιναν στο παρελθόν αλλά έμεναν κλεισμένα πίσω από καλά αμπαρωμένες πόρτες και συνεχίζουν να συμβαίνουν, βρίσκοντας, πλέον, όλο και πιο συχνά τον δρόμο προς τη δημοσιότητα.

Το κεφάλαιο έχει τίτλο "Πανεπιστήμια για γονείς" και υπότιτλο "η κοινωνία δεν έχει ανάγκη από μικρογραφίες των μεγάλων. Η κοινωνία χρειάζεται καλύτερους ανθρώπους".

Ανέφερα ότι η επιτυχία ενός γονιού σήμερα δεν μπορεί να εξαρτάται από τις ενστικτώδεις αντιδράσεις και συμπεριφορές του καθενός. Ο συγκεκριμένος ρόλος, με την πάροδο του χρόνου, γίνεται πιο δύσκολος, πολύπλοκος και απαιτητικός ακολουθώντας την πορεία των πραγμάτων. Κι ενώ η γνώση, η εξειδικευμένη κατάρτιση, η συνεχής αξιολόγηση του ατόμου θεωρούνται απαραίτητες για οποιαδήποτε ενασχόλησή του, γιατί ένας τόσο καθοριστικός κι ευαίσθητος για τους νέους και για ολόκληρη την κοινωνία ρόλος να εγκαταλείπεται στην τύχη του και να αντιμετωπίζεται τόσο επιφανειακά;
Κάποτε, στο πολύ μακρινό παρελθόν, η διαπαιδαγώγηση βασιζόταν στη δυνατότητα των προηγούμενων γενιών να μεταβιβάζουν απλές, κατά κύριο λόγο, εμπειρίες στις επόμενες. Τα παιδιά μάθαιναν παρακολουθώντας τους γονείς να μαγειρεύουν αρακά, να φροντίζουν το σπίτι ή τα μικρότερα μέλη της οικογένειας, να σκαλίζουν τα χωράφια και τους κήπους, να ποτίζουν, να μαζεύουν τους καρπούς και να τους αποθηκεύουν.
Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα και τα κοινωνικά στο ίδιο πρότυπο βασίζονταν. 
Τα αγόρια, κάποια στιγμή, γίνονταν δεκτά στο καφενείο, δίπλα στους μεγαλύτερους, παρακολουθούσαν τις συζητήσεις τους, άκουγαν τους προβληματισμούς τους, μάθαιναν από τα πειράγματά τους. Σταδιακά αποκτούσαν το δικαίωμα της συμμετοχής στην κουβέντα και κάπως έτσι ενηλικιώνονταν και έπαιρναν τη θέση των προηγούμενων, όταν αυτοί κατευθύνονταν σε τόπους χλοερούς.
Τα κορίτσια, κάποια στιγμή, έπαιρναν τη θέση τους ανάμεσα στις γυναίκες της γειτονιάς, αποκτούσαν το δικαίωμα να κάθονται έξω από τις αυλές των σπιτιών, να κεντάνε με τις μεγαλύτερες, να ακούν τα παράπονά τους για τους συζύγους τους, τα αυτοπαινέματά τους για τις μαγειρικές ή ραπτικές δεξιότητές τους, εντρυφούσαν στο καλό κουτσομπολιό...

Απλά πράγματα. Φυσικά. Εμπειρικά ολοκληρωνόταν η διαπαιδαγώγηση και η κοινωνικοποίηση.

"Μπορώ να καθοδηγήσω ένα παιδί, γνωρίζω τι συμβαίνει γύρω μου, έχω κατανοήσει τις εξελίξεις και τις απαιτήσεις της εποχής, μπορώ να διακρίνω τα χαρακτηριστικά του κόσμου που διαμορφώνεται, διαθέτω την υπομονή αλλά και τη δυνατότητα να προσφέρω τη γνώση που απαιτεί η κοινωνικοποίηση σήμερα, γνωρίζω τελικά τον εαυτό μου;". Είναι ορισμένα μόνο από τα ερωτήματα που πρέπει, πλέον, να απαντηθούν πριν την απόφαση να γίνει κάποιος γονιός. Στάσεις του στιλ "ας μεγαλώσει όπως κι εμείς" ή "κι εμείς τι πάθαμε που μεγαλώσαμε έτσι", αποτελούν κίνδυνο για τις σημερινές γενιές και δήλωση βλακείας και ανευθυνότητας των γονιών.

Οι εποχές που απαιτούσαν απλώς τη φροντίδα, τη στοργή και την οικογενειακή αγάπη ως πρώτη ύλη διαπαιδαγώγησης έχουν περάσει. Σήμερα, στη φροντίδα που πρόσφερε ο θεσμός, είναι αναγκαίο να προστεθούν η συναισθηματική στήριξη (καμιά σχέση με τα βλακώδη διλήμματα που έθεταν στα πιτσιρίκια: "ποιον αγαπάς περισσότερο;" ή το ανόητο "πόσο αγαπάς τον μπαμπά, τη μαμά ή τη γιαγιά;") και πολλά άλλα στοιχεία η προσφορά των οποίων δεν σχετίζεται μόνο με την καλή διάθεση αλλά με την ουσιαστική γνώση, τη συνεχή επαγρύπνηση και την κοπιαστική προσπάθεια προετοιμασίας. Ο γονιός, πλέον, είναι παιδαγωγός και όχι ένας απλός φορέας εμπειρίας, την οποία είναι υποχρεωμένος να μεταβιβάσει. Αν, λοιπόν, ακούσετε έναν γονιό σήμερα να αναρωτιέται: "και τι πρόκειται να πάθει το παιδί χωρίς το τάδε ή το δείνα", μπορείτε να του απαντήσετε ευθέως και χωρίς περιστροφές: "μα, άνθρωπέ μου, υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει εξίσου ηλίθιο κι επικίνδυνο μ’ εσένα". Μπορεί, έτσι, να τον αφυπνίσετε παρέχοντας μεγαλειώδη υπηρεσία στο παιδί του αλλά και την ανθρωπότητα.

Οι γονείς στο εξής θα σύρονται σε έναν διαρκή αγώνα παρακολούθησης των μεταβολών, ώστε να καταφέρνουν να μεταδίδουν μέσα από τη συμπεριφορά, τις απόψεις και τις επιλογές τους, στα παιδιά την εικόνα της πραγματικότητας. Αυτό σημαίνει γονιός σήμερα και είναι δύσκολη υπόθεση. Διαφορετικά θα συνεχιστεί η παραγωγή δυστυχισμένων παιδιών, ατόμων χωρίς στόχους που θα οδηγούνται στην κατάθλιψη και σε επικίνδυνα αδιέξοδα. 
Και η κοινωνία θα συνεχίσει να δέχεται με καταιγιστικούς ρυθμούς ειδήσεις για δυστυχισμένα παιδιά, χωρίς να μπορεί και να έχει διάθεση να αντιδράσει.






Δεν υπάρχουν σχόλια: