Κυριακή 30 Αυγούστου 2015

«ν» ή 2«ν»;

Υπομονή, ανοχή και αντοχή με εγκατέλειψαν. Κρατήθηκα έξω από κάθε όριο ήρεμος. Είδα κι απόειδα ο κακόμοιρος. Παρατηρούσα και κουβέντα δεν έβγαζα. Κιχ. Κουράστηκα αναμένοντας μια λογική αντίδραση. 
Βλέπω και ξαναβλέπω το όνομα πρώην (επιτέλους) υπουργού γραμμένο με ένα «ν». Παρακολουθώ το λάθος να αναπαράγεται και από σοβαρά έντυπα και ιστοσελίδες. Σοβαρά; Μμμ, όχι και τόσο. Ανόητα βλαμμένα μέχρι εκεί που αδυνατεί να συλλάβει ανθρώπου νους. «Γιάνης» λοιπόν, και όχι «Γιάννης». Ο υπολογιστής μου, βέβαια, με την αντικειμενικότητα του τεχνολογικού επιτεύγματος, συνεχίζει να μου το υπογραμμίζει με μια ενοχλητικά κόκκινη τεθλασμένη γραμμή, «νααα, με το συμπάθιο», επισημαίνοντας το λάθος. 
Το συγκεκριμένο άτομο δεν κατάφερε (ακόμα κι όταν μεσουρανούσε το άστρο του) να κερδίσει έστω τη συμπάθειά μου, πολύ περισσότερο την εμπιστοσύνη μου. Έβλεπα και άκουγα το φανφαρόνο στη μια συνέντευξη μετά την άλλη -πολύ πριν την εμπλοκή του με την πολιτική και τα μεγαλεία- και μου έφερνε ό,τι και μια γαστρεντερίτιδα. Ο σαλτιμπάγκος, ο τύπος που «όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει», ο αγύρτης που έχει λύσεις για όλα. Ένα pop idol πιο φλύαρο κι από την ίδια τη φλυαρία, που μιλάει πολύ και άρα σκέφτεται ελάχιστα. Θεωρητικούρες που μπορεί να εντυπωσιάζουν σε αμφιθέατρα γεμάτα φοιτητριούλες που αναζητούν κάτι, οτιδήποτε να θαυμάσουν, επειδή απλώς δεν το κατανοούν. 
Κι όταν δόθηκε στον με ένα «ν» η ευκαιρία υλοποίησης των θεωρητικών «βαρουφών» του με στόχο τη σωτηρία ενός λαού εξαθλιωμένου και απεγνωσμένου; Τότε απλώς αποδείχτηκε ό,τι κάθε σοβαρός άνθρωπος γνώριζε ήδη. Ο αυτοκράτορας ήταν γυμνός. Τσίτσιδος! Χωρίς ένα φύλο συκής στα απόκρυφα. Και νααα σενάρια και νααα σούρτα φέρτα στας Ευρώπας και στας Αμερικάς. Και νααα βαρύγδουπες συνεντεύξεις και νααα φλας και πόζες. Αποτέλεσμα μηδέν από μηδέν, μηδέν. Ο με ένα «ν» έφτασε τη λυπητερή του φτωχού και απεγνωσμένου λαού σε δυσθεώρητα ύψη. Ναι, αλλά δεν έφταιγε αυτός... Προς Θεού, αυτός δε φταίει ποτέ και σε τίποτα. Νερό για λειτουργιά. Για όλα φταίνε οι ξένοι που δεν αντέδρασαν όπως είχε φανταστεί ο φωστήρας. Ο σοφός λαός μας (το είδος σπανίζει τώρα τελευταία) το έχει πει: «το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται». 
Η παταγώδης αποτυχία του, η πλήρης διάψευση των ικανοτήτων του, ο απόλυτος εξευτελισμός του διεθνώς, περίμενα ότι θα έβαζαν τα «ν» στη θέση τους. Αλλά πού; Οι αναφορές στο φανφαρόνο συνεχίζουν ανορθόγραφες. Δηλαδή, ο κάθε σαλεμένος νάρκισσος και δεν ξέρω πώς αλλιώς θα τον χαρακτήριζε η ειδική επιστήμη, μπορεί να δηλώνει μια βαρούφα και να δημιουργεί κανόνες; Εντάξει, να σκέφτεται με πόνο: «αφού οι γονείς μου δεν υπήρξαν μεγαλομανείς και δε μου έδωσαν ένα όνομα σπάνιο και περιωπής για να ξεχωρίζω και αφού όλοι οι άλλοι συνονόματοι γράφονται με 2 «ν», εγώ θα γράφομαι με ένα για να μην ανήκω στην πλέμπα και να δείχνω αντισυμβατικός». Κι άντε αυτός να σκέφτεται έτσι, σαλεμένα. Οι υπόλοιποι τι κάνουν; Είπε ο γιατρός να μην του λέμε όχι και του κάνουμε τα χατίρια; 
Δηλαδή, όλοι εκείνοι που δηλώνουν ότι είναι κάτι που όμως δεν είναι και τους έχουν όμορφα κι ωραία ταχτοποιημένους σε κάτι ειδικά ιδρύματα, δημιουργούν κανόνες; Έρχεται ο άλλος και δηλώνει ότι είναι ο Μ. Ναπολέων, ο Χίτλερ, έστω ο καλοκάγαθος Ιησούς και τον βλέπεις ότι το πιστεύει, το αισθάνεται μέχρι τα μύχια της ψυχούλας του. Ε και; Δε λέω, τον συμπονάς, σκέφτεσαι και ένα «τι τον βρήκε τον κακόμοιρο», εύχεσαι και «να μας φυλάει ο Θεός» αλλά μέχρι εκεί. Δεν τον αποδέχεσαι ως Μ. Ναπολέοντα, Χίτλερ, Ιησού ούτε και τον αποκαλείς έτσι ούτε τον χαιρετάς στρατιωτικά ούτε, βέβαια, τον προσκυνάς. Τον κρατάς κλεισμένο στο ίδρυμα, γιατί τέτοια άτομα δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσουν άμα σφίγγουν οι ζέστες. 
Οπότε μήπως είναι καιρός να διορθωθούν τα πράγματα, να μπει μια τάξη και να αποκατασταθούν τα 2 «ν» επιτέλους; Γιατί ξέρετε είναι να μη γίνει η αρχή. Άμα γίνει, άντε να το συγκρατήσεις το κακό. Θα έρχεται ο άλλος και θα δηλώνει ό,τι του καπνίσει και θα γράφει ό,τι θέλει και όπως θέλει σαν κάτι μαθητές που μαζεύουν 2500 μόρια στις πανελλαδικές, επειδή δεν ξέρουν ούτε το όνομά τους να γράφουν σωστά. 
Αρκετά πια με τις ευτράπελες γραφικότητες. Μπορεί ο καθένας να θέλει ό,τι του κάνει κέφι αλλά υπάρχουν κανόνες και χωρίς αυτούς δουλειά και συνεννόηση δε γίνεται. Κι αν ο με ένα «ν» μπορούσε να ξεκαβαλικέψει το καλάμι του και αν κουβαλούσε δράμι μυαλού, θα το είχε ήδη καταλάβει, μετά από τόσες χλαπάτσες που μάζεψε. Θα είχε κατανοήσει ότι το παιχνίδι παίζεται με κανόνες αποδεκτούς από το σύνολο. Αλλά αν είχε τη δυνατότητα να το καταλάβει αυτό, θα αποφάσιζε και ότι τώρα που μεγάλωσε πρέπει να γράφει το όνομά του με 2 «ν». Τουλάχιστον, ας το γράφουν έτσι οι εναπομείναντες σοβαροί. Αλλά μάλλον ματαιοπονώ. Η Ελλάδα έχει χαρακτηριστεί ως απέραντο φρενοκομείο, οπότε οι Μ. Ναπολέοντες κυκλοφορούν ελεύθεροι. Και οι οπαδοί δεν τους λείπουν. 

Ο κ. Ζάχος είνναι καθθηγητής στο φρονντιστήριο «άποψψη»(!)


Κυριακή 2 Αυγούστου 2015

Φταίει η πολυπλοκότητα... ανόητοι!

Μνημόνιο, cds (credit default swaps), credit event, Spread, Capital controls, ATM, Grexit, ΕSM, Μνημόνιο, ΕΚΤ, ELA, Σύνοδος Κορυφής, EuroWorking Group, prior actions, PSI, OSI, IOU, Eurogroup, ΔΝΤ, αναδιάρθρωση χρέους, ECOFIN, EFSF, πιστοληπτική διαβάθμιση, παράλληλο νόμισμα, REFORMS FOR THE COMPLETION OF THE CURRENT PROGRAM AND BEYOND, ΑΕΠ, Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, PRELIMINARY DEBT SUSTAINABILITY ANALYSIS... 
Και μετά αναρωτιούνται κάποιοι γιατί γνωρίζει έξαρση ο λαϊκισμός. Μα είναι απλό. Φταίει η πολυπλοκότητα ανόητοι!
Πόσους άραγε από τους παραπάνω όρους κατανοεί ο... μέσος άνθρωπος; Ελάχιστους ή και κανέναν. Κι όμως, πρόκειται για όρους της καθημερινότητάς μας. Και περιγράφουν μόνο την οικονομική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι, εξίσου ή και πιο περίπλοκοι για την περιγραφή της τεχνολογικής πραγματικότητας. Άλλοι τόσοι για να εξηγήσουν την επιστημονική πραγματικότητα που εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς και πάει λέγοντας.
Χιλιάδες καινούριες λέξεις εμφανίστηκαν τελευταία και σε αυτές έρχονται να προστεθούν νέες καθημερινά. Αυτό επιβεβαιώνει με τον πιο διαυγή τρόπο εκείνο που κάποιοι προέβλεπαν εδώ και χρόνια. Ασύλληπτοι ρυθμοί μεταβολής. Ό,τι βιώνουμε βρίσκεται σε διαρκή κίνηση αποκτώντας νέα όλο και πιο σύνθετα γνωρίσματα. 
Η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση που αυτή γέννησε έχουν διαμορφώσει μια αφάνταστη πολυπλοκότητα. Το πρόβλημα είναι ότι μικρό μόνο ποσοστό ανθρώπων μπορεί να παρακολουθεί και να κατανοεί όσα συμβαίνουν. Δεν είναι μόνο άτομα μεγάλης ηλικίας που βιώνουν αυτή την κατάσταση. Αυτό άλλωστε θα μπορούσε να θεωρηθεί... λογικό. Και οι νεότερες γενιές δε φαίνεται να τα πηγαίνουν καλύτερα στην προσπάθεια να αντιληφθούν τα νέα δεδομένα, να προσαρμοστούν σε αυτά και κυρίως να φανταστούν τις προοπτικές. 
Κι όμως, από όλους αυτούς απαιτούμε οικονομικές και πολιτικές επιλογές. Τους καλούμε να αποφασίσουν για τη ζωή τους (σχετικά αδιάφορο) αλλά και για τα κοινά (ανυπόφορα επικίνδυνο) με δεδομένα που δεν κατανοούν και για καταστάσεις που συχνά αγνοούν. Είναι λογικό(;) η μάζα να οδηγείται σε τραγικά λαθεμένες επιλογές. Αυτές με τη σειρά τους ανοίγουν το δρόμο σε καταστροφικά αποτελέσματα. Οι συνέπειες ήδη, εδώ και καιρό, ορατές. Προβλήματα οικονομικά, ανεργία, αδιέξοδα, οργή, εντάσεις. Οι περισσότεροι καθορίζουν τις επιλογές τους ακουμπώντας σε δεδομένα του παρελθόντος κινούμενοι σε έναν παράλληλο κόσμο, ο οποίος βρίσκεται σε διαφορά φάσης με τον πραγματικό που έχει εδραιωθεί -μας αρέσει ή όχι. 
Οι συγκεκριμένοι τότε νιώθουν αδύναμοι απέναντι σε όλο αυτό. Αναζητούν ένα αποκούμπι και το βρίσκουν στους «πατερούληδες» της πολιτικής. Η συγκεκριμένη κατάσταση εξηγεί με απόλυτο τρόπο την κυριαρχία του λαϊκισμού. Το μόνο που επιθυμεί η μάζα, επειδή αυτό μόνο κατανοεί, είναι απλοϊκά συνθήματα και υποσχέσεις. Λατρεύει οποιονδήποτε της υπόσχεται επιστροφή σε γνώριμα(;) λημέρια, απαλλαγμένα από την πολυπλοκότητα που μας περιβάλλει (εγκατάλειψη της ευρωζώνης και του ευρώ. Για τα δεινά σας φταίνε οι ξένοι και όχι οι αμοραλιστές πολιτικοί, τους οποίους, παρόλα αυτά συνεχίζετε να εμπιστεύεστε). Η μάζα χρειάζεται δικαιολογίες για τις αποτυχίες της (Δεν είστε τόσο ηλίθιοι όσο δείχνετε. Για τις αποτυχίες σας φταίει το ότι μας ψεκάζουν...). 
Γίνεται έτσι αδύνατη η επικράτηση και ανάδειξη κάθε λογικής φωνής. Τα επιχειρήματα δε βρίσκουν απήχηση, επειδή η αποδοχή τους προϋποθέτει νοητικές ικανότητες από τον αποδέκτη. Προϋποθέτει δυνατότητα ανάλυσης. Η μάζα δε διαθέτει τέτοιες ικανότητες. Δημιουργήσαμε έναν πολύπλοκο κόσμο χωρίς να καλλιεργήσουμε αντίστοιχα τις νοητικές δυνατότητες του ατόμου. Πρόκειται για μια κατάσταση που μας ξεπερνάει και οδηγεί αρκετούς σε απόγνωση. Τον απεγνωσμένο τον αγγίζουν μόνο συνθήματα που συνδέονται με την καθημερινότητα που αυτός πιστεύει ότι του ταιριάζει (θα διαγράψουμε τα χρέη που δημιουργήσατε για να φτιάξετε φανταχτερές μεζονέτες). 
Οι ρεαλιστές πολιτικοί, όσοι δηλαδή γνωρίζουν ποιες λύσεις πρέπει να προκριθούν, ώστε να ξεφύγουμε από τη δυσχερή κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει, δε θα βρουν ποτέ απήχηση, αν δεν εντοπίσουν τον τρόπο να προσεγγίσουν αυτή τη μάζα και να γίνουν αντιληπτοί από αυτή. Ο μόνος δρόμος είναι οι συγκεκριμένοι πολιτικοί να αρχίσουν να μιλούν για στόχους. Πού θέλουν να οδηγήσουν τη χώρα; Ποιες συνθήκες θέλουν να εδραιώσουν; Ποια ποιότητα ζωής επιθυμούν για τους πολίτες; Ποιο είναι το όραμά τους για τη νέα γενιά; Από αυτά πρέπει να ξεκινάει ο πολιτικός λόγος (όχι ιδιαίτερα ηθικό αλλά αναγκαίο) και όχι από τα μέτρα που θα οδηγήσουν στα συγκεκριμένα αποτελέσματα (ηθικό αλλά μη αποδεκτό από τη μάζα). Έτσι κι αλλιώς, η μάζα αδυνατεί να κατανοήσει τα μέτρα. Είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα γι αυτή. 
Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική τάξη, μια νέα πολιτική πραγματικότητα αλλά για να αναδειχτεί και να εδραιωθεί αυτή, πρέπει πρώτα να εντοπίσει το δρόμο που οδηγεί στην προσέγγιση των απεγνωσμένων. Και τον απεγνωσμένο μπορείς να τον προσεγγίσεις μόνο με απλοϊκά συνθήματα. Καθετί πολύπλοκο του προκαλεί ταραχή και... σφίξιμο στο στομάχι.


Παίρνεις και τηλέφωνο με αυτό;

Φωτογραφική μηχανή Canon EOS
ανίκανη να κάνει τηλεφωνικές κλήσεις
Η Δέσποινα είναι η πιο μικρή φίλη που έχω. Κοντεύει τα πέντε. Παράλληλα, είναι η μεγαλύτερη ψωνάρα φίλη που έχω. Ήδη βγάζει selfie κάνοντας γκριμάτσες κάθε είδους. Μου αρέσει να ασχολούμαι μαζί της, να την κάνω μούσκεμα, να επικροτώ τις ανακαλύψεις της, να την παρατηρώ κάθε που προετοιμάζει μια σκανταλιά αδιαφορώντας για τις απαγορεύσεις της μαμάς της και κάποτε να τη βοηθάω στην υπέρβαση των ορίων που της έχουν τεθεί. Και βέβαια, λατρεύω όταν τη φωτογραφίζω ενώ παίρνει τις πιο ευφάνταστες πόζες. Αμέσως μετά έρχεται να ελέγξει τη φωτογραφία και με ρωτάει αν είναι ωραία. Η αλήθεια είναι ότι «τη θέλει ο φακός». 
Πρόσφατα, μετά από μια φωτογράφηση ήρθε δίπλα μου για να δει το αποτέλεσμα. Αφού πιστοποιήθηκε ότι, για μια ακόμα φορά, βγήκε πολύ ωραία, άγγιξε τη μηχανή, την περιεργάστηκε και με βλέμμα γεμάτο απορία με ρώτησε: «παίρνεις και τηλέφωνο με αυτό»; Η αρνητική απάντηση από μέρους μου, έδωσε πρόωρο τέλος στο ρεσιτάλ αποριών που ήταν έτοιμη να εκτοξεύσει, γύρισε προς την άλλη και πήγε να πλακωθεί με το μεγαλύτερο αδελφό της (όπως κάθε φυσιολογικό παιδί στην ηλικία τους). 
Σκέφτηκα ότι πριν μερικά -μάλλον αρκετά για τα σύγχρονα δεδομένα- χρόνια με αφορμή αντίστοιχες αντιδράσεις του γιου μου αποφάσιζα να γράψω το «Εγχειρίδιο Επιβίωσης» προσπαθώντας να εντοπίσω, να κατανοήσω και να καταγράψω τις μεταβολές που πιθανώς θα συναντούσε η γενιά του στο μέλλον. Από εκεί και πέρα, μάλλον ασυνείδητα, άρχισα να παρατηρώ τις αντιδράσεις της νέας γενιάς, τις απόψεις της, τις θέσεις της αλλά και τις επιλογές της. Η προσέγγιση της πραγματικότητας μέσα από την οπτική των νέων και η ανάλυση των κινήσεών τους μπορεί να είναι ένας εκπληκτικός, διαρκής οδηγός ανανέωσης και άρα επιβίωσης. 
Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς και το κάνει με ασύλληπτες ταχύτητες, οι νέοι είναι εκείνοι που μπορούν να αντεπεξέλθουν και να τα καταφέρουν καλύτερα από κάθε άλλον. Υπάρχει, βέβαια, μια προϋπόθεση καταλυτική στην προσπάθεια της νέας γενιάς να επιβιώσει και να πετύχει. Η αποστασιοποίηση και η διακριτική παρουσία των γονιών. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι νέοι δε θα τα καταφέρουν εξίσου. Η πορεία του καθενός εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τη στάση που κράτησαν οι γονείς ή το ευρύτερο περιβάλλον, όταν κάποια στιγμή ρώτησε «παίρνεις και τηλέφωνο με αυτό»; 
Παρατηρώ συνεχώς ότι τα παιδιά που τα καταφέρνουν είναι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα καθεστώς αυτονομίας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, από τη μια, επειδή οι γονείς τους διαθέτουν την ευφυΐα να τους αφήνουν το ζωτικό χώρο που χρειάζονται σε κάθε φάση της ζωής τους. Από την άλλη, πιο σπάνια βέβαια, συμβαίνει επειδή τα ίδια τα παιδιά αποφασίζουν και βρίσκουν τη δύναμη κάποια στιγμή (αρκετά νωρίς) να επαναστατήσουν απέναντι στον ολοκληρωτικό έλεγχο των γονιών και να αυτονομηθούν από τον ασφυκτικό έλεγχό τους. 
Αντίθετα, εκείνο το τμήμα της εκάστοτε νέας γενιάς που εγκλωβίζεται στο αυστηρό πλαίσιο που θέτουν οι γονείς, που δεν αντιδρά στις απαιτήσεις και τη γεμάτη συντηρητισμό καθοδήγησή τους, οδηγείται σε σύγχυση ως προς τις επιλογές, σε δυσκολία ως προς τη λήψη αποφάσεων και συχνά σε τραγικά αδιέξοδα και αποτυχίες. Τα συγκεκριμένα άτομα δυσκολεύονται να εντοπίσουν τις δικές τους επιθυμίες και να τις διαχωρίσουν από εκείνες των γονιών. Συνήθως μια συζήτηση με παιδιά της συγκεκριμένης ομάδας θυμίζει τη συζήτηση -συνήθως βαρετή και ανούσια- που θα έκανε κάποιος με τους γονείς τους. Κι αυτό δεν είναι ένδειξη ωριμότητας των παιδιών αλλά απόδειξη του συντηρητισμού που τους έχουν ενσταλάξει οι γονείς και της έλλειψης ανεξαρτησίας ακόμη και σε ζητήματα της δικής τους καθημερινότητας. 
Η επαφή και η συνεργασία μου με τέτοια παιδιά με οδηγεί ασυναίσθητα σε θλιβερές εικόνες από τη διαπαιδαγώγησή τους. Πιθανώς, όταν αυτά τα παιδιά ρώτησαν «παίρνεις και τηλέφωνο με αυτό;» ή κάτι άλλο ανάλογου αυθορμητισμού και ευφυΐας, θα δέχτηκαν το υποτιμητικό και βλοσυρό βλέμμα ενός αυστηρού γονιού, ίσως και λεκτική επίθεση του στιλ: «Θα σταματήσεις να ρωτάς βλακείες επιτέλους;». Η δυστυχία μάλλον θα συνοδεύει τα συγκεκριμένα άτομα μέχρι μεγάλη ηλικία και πιθανότατα, αργά ή γρήγορα, θα τους οδηγήσει στην πολυθρόνα ενός ψυχιατρικού γραφείου. 
Η Δέσποινα, με την όλο αυθορμητισμό ερώτησή της, υπήρξε η αφορμή να ξανασκεφτώ πόσο σημαντικό είναι να παρακολουθούμε τα παιδιά και με πόση προσοχή αλλά και σεβασμό πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε. Πόσο σπουδαίο για την εξέλιξή τους είναι να τους δείχνουμε ότι κάθε απορία τους είναι σημαντική. Ακόμα κι όταν ρωτούν: «Παίρνεις και τηλέφωνο με αυτό;».