Τα επαγγέλματα του μέλλοντος

Αν διακρινόμουν από συγγραφική δεινότητα, αν κάποια υπερκόσμια δύναμη μου είχε χαρίσει και το ελάχιστο... ταλέντο, θα μπορούσα κάθε χρόνο να γράφω κι ένα έπος εφάμιλλο της ομηρικής Οδύσσειας. Κι αυτό επειδή -εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων- η παροχή βοήθειας στη συμπλήρωση ενός μηχανογραφικού αποτελεί μια μικρή Οδύσσεια. Άρα η παροχή βοήθειας στη συμπλήρωση πολλών αποτελεί μια μεγάλη. Η εμπλοκή αφάνταστων παραμέτρων (άγνοια, σύγχυση, ευθυνοφοβία, αναποφασιστικότητα, περιορισμοί λόγω της «διόρθωσης» που βιώνουμε) και παραγόντων (γονείς, παππούδες, μπατζανάκηδες, κουμπάροι και λοιποί) έχουν καταστήσει την επιλογή των περισσότερων τελειοφοίτων περιπετειώδη. 

Η διαδικασία προσφέρει, βέβαια, και κάτι θετικό, τη δυνατότητα κατανόησης του μέλλοντος. Οι επαγγελματικές επιλογές των τελειοφοίτων σκιαγραφούν την ελληνική πραγματικότητα που προετοιμάζεται. Τάσεις που είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται τα προηγούμενα χρόνια διαψεύδονται ενώ άλλες κυριαρχούν διαγράφοντας τη μελλοντική ελληνική πραγματικότητα. 

Φέτος έγινε ξεκάθαρο ότι η εικόνα που είχαμε για την ελληνική αγορά εργασίας θα ανατραπεί ριζικά. Η πλειονότητα των παιδιών κινείται επαγγελματικά σε τρεις όλες κι όλες κατευθύνσεις. Την έρευνα, την εγκληματολογία και τη γαστρονομία... Αυτά! Υπάρχουν, βέβαια, και τα παιδιά που εμμένουν σε παραδοσιακές επιλογές αλλά τείνουν να αποτελέσουν μειονότητα. Τα συμπεράσματα μόνο αισιοδοξία(;) γεννούν. 

Συμπέρασμα πρώτο και καλύτερο: Η μεγάλη έκρηξη 

Η πλειονότητα των παιδιών δηλώνει τη διάθεσή της να ασχοληθεί με την έρευνα. Έρευνα σε ό,τι κι αν σπουδάσει. Έρευνα στη Γενετική, στην Κοινωνική εργασία, στη Μεθοδολογία Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης, στην Παραδοσιακή Μουσική, στην Κλωστοϋφαντουργία, στην Πληροφορική και πάει λέγοντας... Όπου κι αν περάσει ο υποψήφιος, θα το κάνει, όχι για να γίνει ένας «απλός» καθηγητής, γιατρός, δικηγόρος, κοινωνικός εργάτης αλλά για να εξελιχθεί σε ένα «σύνθετο» ερευνητή. Μάλιστα! Αυτό θα κάνει και να το γνωρίζετε όλοι! Με τόσους ερευνητές και σε τόσους τομείς, ξεχάστε όσα ξέρατε. Σε διάστημα δέκα, δεκαπέντε το πολύ χρόνων η σημερινή γνώση θα πάει περίπατο. Θα αντικατασταθεί και θα εμπλουτιστεί από τη γνώση που θα παραχθεί στο εξής. Έκρηξη γνώσης που μπροστά της ακόμα και το big bang θα ωχριά. Οι απαντήσεις σε όσα αγνοούμε μας περιμένουν. Μυστήρια του σύμπαντος, του ανθρώπινου εγκεφάλου, της ψυχής θα γίνουν κατανοητά σύντομα και άρα θα πάψουν να είναι μυστήρια. Ασθένειες που μας ταλαιπωρούν πλέον θα αποτελέσουν παρελθόν. Η ζωή μας, η σκέψη μας, οι αξίες μας, ο τρόπος ζωής μας θα μεταβληθούν πάραυτα και ο κόσμος μας δε θα έχει όμοιό του, χάρη στους ερευνητές που θα αρχίσουν, από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, να προετοιμάζονται στα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ μας. Τα επιστημονικά περιοδικά θα βρίθουν ανακοινώσεων και πορισμάτων Ελλήνων επιστημόνων, τα διεθνή συνέδρια θα κυριαρχούνται από συμπατριώτες μας ερευνητές. Με το μικροσκόπιο θα ψάχνουμε επιστήμονες άλλης εθνικότητας στα βραβεία Νόμπελ. Τι καλά! 

Ίσως μια μικρή υστέρηση να έχουμε στα Νόμπελ λογοτεχνίας, μιας και οι περισσότεροι νέοι που δηλώνουν ότι θέλουν να γίνουν ερευνητές έχουν τόση σχέση με το βιβλίο -όχι μόνο το λογοτεχνικό- όση και ο τυφλοπόντικας, ο οποίος αντιμετωπίζει μια μικρή δυσκολία λόγω προβλημάτων όρασης. Αλλά κι αυτουνού το πρόβλημα θα λύσουν οι ερευνητές του μέλλοντος. Τώρα θα μου πείτε «πώς κάποιος που δεν έδειξε διάθεση να διαβάσει ούτε Μίκυ Μάους, θα γίνει ερευνητής;» αλλά εγώ αυτό το θεωρώ κακεντρέχεια. Θα γίνει ερευνητής που δε θα διαβάζει. Απλώς θα ερευνά. Δηλαδή, σε τι χρειάζεται η μελέτη, η σφαιρική γνώση, η διάθεση αναζήτησης σε κάποιον ερευνητή; Σε τι θα τον βοηθήσει να γνωρίζει τι ήδη έχει ανακαλύψει η έρευνα που προηγήθηκε; Στο κάτω κάτω μπορεί να ξαναανακαλύψει πράγματα αλλά να το κάνει με μεγαλύτερη... χάρη. 

Συμπέρασμα δεύτερο: Πόλεις Αγγέλων 

Ένα μεγάλο ποσοστό νέων επιθυμεί να ασχοληθεί με άλλου είδους (και πάλι όμως) έρευνα. Αυτοί, όταν μεγαλώσουν, θα γίνουν εγκληματολόγοι. Τρέμετε παλιοεγκληματίες. Μια ακόμα επανάσταση μπροστά μας. Το τέλος της εγκληματικότητας. Οι εγκληματολόγοι θα καιροφυλακτούν. Ένας κόσμος χωρίς έγκλημα. Οι στρατιές των εγκληματολόγων θα εξιχνιάζουν κάθε μυστήριο πιο γρήγορα από κάθε μυθιστορηματικό ήρωα, από κάθε τηλεοπτικό αστέρα ανόητων σειρών τύπου CSI… Ίσως μάλιστα οι μελλοντικοί εγκληματολόγοι κάνουν ένα ακόμα βήμα προβλέποντας και άρα προλαμβάνοντας το έγκλημα. Κάτι σαν ενόραση αλλά που δε θα είναι ενόραση αλλά επιστημονική διαδικασία. Πω πωω, οι εγκληματίες θα πάθουν κατάθλιψη αλλά αν θέλουν να προσφέρουν, μπορούν εθελοντικά να αποτελέσουν πειραματόζωα των ερευνητών, στους οποίους εκτενής αναφορά έγινε παραπάνω. 

Αυτό βέβαια, θα δημιουργήσει και προβλήματα, αφού πλέον δε θα χρειαζόμαστε κλειδαριές, συναγερμούς, χρηματοκιβώτια, αστυνομικούς, όπλα. Και τι θα κάνουν όσοι ασχολούνται με τα αντίστοιχα επαγγέλματα; Ε, ας γίνουν κι αυτοί εγκληματολόγοι! Η αίσθηση ασφάλειας θα μας απαλλάξει από κάθε άγχος. Ονειρεμένος κόσμος, αγγελικά πλασμένος! 

Το μόνο που με κάνει να κρατάω καλάθι μέτριων διαστάσεων είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς που ονειρεύονται την εγκληματολογία αγνοούν το δρόμο που θα ακολουθήσουν. Οι περισσότεροι, αν ερωτηθούν με ποιο τρόπο θα γίνουν εγκληματολόγοι ή ποιο ακριβώς είναι το αντικείμενο της εγκληματολογίας, μένουν με το στόμα ανοιχτό. Μη χειρότερα! Δηλαδή, για να γίνω κάτι, πρέπει και να ξέρω τι είναι αυτό ή πώς θα γίνω; Ίσως, βέβαια, η συγκεκριμένη στάση να οφείλεται, όχι στην άγνοιά τους, αλλά σε έλλειψη διάθεσης να δώσουν πληροφορίες σε άλλους που λένε ότι στόχος τους είναι να γίνουν εγκληματολόγοι, χωρίς να έχουν ψάξει ούτε τι κάνει ένας εγκληματολόγος... Μπέρδεμα. 

Συμπέρασμα τρίτο: Μοριακή γαρδούμπα 

Ό,τι γνωρίζατε για τη γεύση, ξεχάστε το. Εκατοντάδες σεφ βρίσκονται στα σκαριά ή πρόκειται να βρεθούν οσονούπω. Κι άλλη επανάσταση. Η ιστορία της γεύσης αλλάζει, μια νέα εποχή ξημερώνει για τα παϊδάκια, το σπληνάντερο, τη σκορδαλιά, για όλα. Νέες γεύσεις θα αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές. Φαγητά που γνωρίζαμε θα αποκτήσουν νέα εμφάνιση και πολύ περισσότερο... γεύση. Συνταγές μαγειρικής δε θα προλαβαίνουν να εμφανίζονται και θα αντικαθίστανται από άλλες. Τα κανάλια δε θα προλαβαίνουν να δείχνουν εκπομπές μαγειρικής και να αναδεικνύουν νέους αστέρες της γαστρονομίας. Ο ουρανίσκος μας θα ζει καθημερινές επαναστάσεις. Η αναδιατύπωση της νοστιμιάς θα είναι η καθημερινότητά μας. Εστιατόρια κάθε είδους θα κατακλύσουν κάθε γωνιά της ελληνικής γης προσφέροντας χαρά στους πελάτες τους και θέσεις εργασίας στους ανέργους. Η Michelin δε θα προλαβαίνει να μοιράζει αστέρια σε ελληνικά εστιατόρια. Γαλαξίας θα γίνουμε! Υπάρχει μόνο ένα μικρό προβληματάκι. Ποιοι και κυρίως πόσοι Έλληνες (θα) μπορούν να επισκέπτονται αυτούς τους ναούς της γεύσης; Αυτό είναι ένα θέμα αλλά δε χάθηκε ο κόσμος. Αρκετοί από τους επίδοξους σεφ ίσως βρουν άλλες διεξόδους. Αρκετά παραδοσιακά σουβλατζίδικα, χασαποταβέρνες αλλά και καντίνες επαρχιακών οδών χρειάζονται σίγουρα αναβάθμιση. Το «βρόμικο» θα αποκτήσει άλλο νόημα. Είναι κι αυτό μια κάποια εξέλιξη. 

Συμπέρασμα τέταρτο: Η Ελλάδα δε θα ανήκει στους Έλληνες 

Η Ελλάδα θα ξεμείνει από Έλληνες. Όταν ρωτάω όλα αυτά τα παιδιά, που σήμερα δηλώνουν ότι θα γίνουν ερευνητές, εγκληματολόγοι και σεφ, πού θα βρουν δουλειά, παίρνω μια εύκολη απάντηση: «στο εξωτερικό». Μια Ελλάδα χωρίς Έλληνες! Καλό!!! Θα αποτελέσουμε σύντομα μειονότητα στη χώρα μας. Οπότε μήπως να αρχίσουμε να φερόμαστε καλύτερα στους μετανάστες που θα κυριαρχήσουν; Για τα παιδιά αυτά το «εξωτερικό» είναι η λύση. Ένας παράδεισος ανεξάντλητων ευκαιριών και θέσεων εργασίας για τον καθένα. Φαντάζονται ότι εκεί τα πράγματα θα είναι εύκολα, ότι εκεί ήδη τους προετοιμάζουν μια μεγαλειώδη υποδοχή. Ότι τους περιμένουν. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ελάχιστοι από αυτούς διαθέτουν τα προσόντα, το κουράγιο και κυρίως τη γνώση που χρειάζεται κανείς για να αναδειχτεί στη διεθνή αγορά και σε ένα περιβάλλον έντονα ανταγωνιστικό. Ελάχιστοι διαθέτουν τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία για να διακριθούν. Εκείνο που μετράει βέβαια είναι η διάθεση. Αρκεί να συνοδεύεται από προσπάθεια. 

Συμπέρασμα πέμπτο και τελευταίο: Η τηλεόραση αποτελεί πολύ κακή επιρροή 

Κάποιοι -ελάχιστοι- θα τα καταφέρουν. Θα εξελιχτούν και θα πετύχουν. Θα γράψουν ιστορία σε ό,τι κι αν κάνουν. Τα όνειρα συνήθως δε βλάπτουν. Η μη εκπλήρωσή τους μπορεί να προκαλέσει μια κατάθλιψη αλλά αυτό είναι το τίμημα. Ο κόσμος μας εξελίχτηκε και θα συνεχίσει να το κάνει, επειδή κάποιοι ονειρεύτηκαν την εξέλιξη αυτή. Κάποια παιδιά θα εγκαταλείψουν τα όνειρά τους, όταν δουν ότι η υλοποίησή τους απαιτεί σκληρή και συνεχή δουλειά. Κάποια άλλα θα διαψευστούν, εξαιτίας παραγόντων που ούτε μπορούν να διανοηθούν. Η ζωή μοιάζει με αγώνα δρόμου. Πολλοί ξεκινούν αλλά λίγοι ανεβαίνουν στο βάθρο του νικητή. Έτσι γίνεται πάντα. Οι σημερινοί τελειόφοιτοι πολύ γρήγορα θα καταλάβουν ότι αφιέρωσαν πολύ χρόνο στην τηλεόραση και ότι ο Προσανατολισμός που δέχτηκαν από αυτή ίσως δεν ήταν ο καλύτερος. Σίγουρα δεν ήταν ρεαλιστικός. 

Ο κ. Ζάχος αδημονεί να ζήσει τις επαναστάσεις που κυοφορούνται 

στην επιστήμη, την κοινωνία, τη γεύση