Ας μιλήσουμε για ένα μικρό θαύμα

Μην μπερδευτείτε, μέρες που είναι. Πάσχα εννοώ και, όπως και να έχει, είναι εποχή θαυμάτων. Λοιπόν, δεν πρόκειται να αγγίξω τα μεταφυσικά στο κείμενο που ακολουθεί. Όχι βέβαια. Θα μείνω προσηλωμένος και προσγειωμένος στα γήινα και θα κάνω λόγο για ένα θαύμα που βλέπω -και δεν είμαι ο μόνος- να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μου. Άρα είναι κάτι που αποτελεί γεγονός, κάτι που έγινε και συνεχίζει να γίνεται, που είναι ολοφάνερο και εντάσσεται στον χώρο του επιστητού.

Πολλοί, βλέποντας τους έφηβους, εδώ και κάποια χρόνια, διαρκώς με ένα κινητό στο χέρι, πίστευαν ότι πρόκειται για μια γενιά που ακολουθεί χαλαρά την τεχνολογική εξέλιξη κι έχει προσαρμοστεί απόλυτα στην ψηφιακή πραγματικότητα. Για να πω την αλήθεια, κι εγώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, παρασύρθηκα και πίστεψα ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι φορές (στην πραγματικότητα ήταν ελάχιστες) που εκδήλωνα τον θαυμασμό μου για την άνεση και την ταχύτητα διεκπεραίωσης ενεργειών μέσω των κινητών τους. Επίσης, και για να πω μια ακόμη αλήθεια, πάντα ήμουν λίγο επιφυλακτικός στο πώς γινόταν και άτομα που αδυνατούν να διαχειριστούν ακόμη και απλές καταστάσεις και να αποκωδικοποιήσουν και τα πιο εύκολα δεδομένα, είχαν τέτοια άνεση σε κάποιον τομέα.

Δικαιολογούσα, δε, πάντα αυτή τη μονομέρεια ως προς τις «κλίσεις» και τις «δυνατότητες» των εφήβων με τη σκέψη ότι η σημερινή, κατά κύριο λόγο, τεχνοκρατική παιδεία έχει τη δυνατότητα, κάποτε, να δημιουργεί ιδιοφυΐες αλλά βρίσκεται πολύ μακριά από το να γεννά μεγαλοφυΐες. Μετά, όμως, ήρθε ο κορωνοϊός και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Κι εγώ ηρέμησα.

Τα σχολεία έκλεισαν, τα φροντιστήρια σταμάτησαν να λειτουργούν, τα πανεπιστήμια έβαλαν λουκέτο και όλοι (ή έστω αρκετοί) στράφηκαν στην τηλεκπαίδευση. Αυτό ήταν. Οι μύθοι κατέρρευσαν με φοβερό πάταγο και ο βασιλιάς (οι νέοι) αποδείχτηκε ξεβράκωτος ψηφιακά. Αποδείχτηκε ότι, ωραία και καλά, η νέα γενιά μπορεί να ξέρει να βγάζει και να φιλτράρει φωτογραφίες στις θάλασσες, στα βουνά, στα λαγκάδια, στα καφέ, να γνωστοποιεί στο άψε σβήσε πού βρίσκεται κάθε στιγμή, να ανταλλάσσει με ιλιγγιώδη ταχύτητα απλοϊκά μηνύματα σε μια πετσοκομμένη γλώσσα, να αποθηκεύει και να διαμοιράζεται στιγμιότυπα αλλά...

Αλλά μέχρι εκεί. Όταν έφτασε η ώρα και η στιγμή (που να μην έφτανε δηλαδή) οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν τα ψηφιακά καλούδια τους ως εργαλεία... μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά. Για τους περισσότερους τουλάχιστον.  Για αρκετούς η νύχτα υπήρξε βαθιά γκρι και για ελάχιστους ήταν ξαστεριά. Με απλά λόγια, η πλειονότητα αποδείχτηκε ότι εκτός από τον λειτουργικό αναλφαβητισμό που δεδομένα κουβαλάει, κουβαλάει κι άλλον έναν, τον ψηφιακό, για τον οποίο διατηρούσαμε κάποιες επιφυλάξεις.

«Να σας στείλω την εργασία μου με screenshot, γιατί το άλλο δεν το καταλαβαίνω»! Και τι να το κάνω, κουκλίτσα μου το screenshot; Να το κρεμάσω στον τοίχο μου, να σε θυμάμαι;

«Δεν μπορώ να μπω στο mail, γιατί μου το είχε φτιάξει η θεία μου, που είναι καπάτσα, και δεν θυμάμαι τους κωδικούς»! Και γιατί δεν τους θυμάσαι; Γεροντική άνοια στα δεκαεφτά σε βρήκε; Τι είσαι; Ο Μπέντζαμιν Μπάτον είσαι βρε αγορίνα; Κι έστω ότι είσαι ο Μπέντζαμιν Μπάτον στα χειρότερά του, γιατί δεν ζητάς να σου στείλουν τους κωδικούς; «Και πώς το ζητάω αυτό»; Εεε ζήτα το στη βραδινή προσευχή σου, πριν πέσεις για ύπνο και την επόμενη μέρα θα σου έχουν έρθει οι κωδικοί.

«Και γιατί, καλέ κύριε, δεν βρισκόμαστε στο messenger που το ξέρω να το χρησιμοποιώ και δεν θα έχω άγχος»; ...

Κάπως έτσι άρχισαν οι διαδικτυακές επαφές με τους μαθητές, οι συζητήσεις, η στήριξη, η επίλυση αποριών. Άρχισαν με φοβερή υπομονή και κούραση από την πλευρά εκπαιδευτικών, οι οποίοι έπρεπε να διδάξουν σε ένα, όχι μικρό, ποσοστό της νέας γενιάς πώς να χρησιμοποιεί και, για πρώτη φορά, να αξιοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία. Και ήταν για πολλά παιδιά κάτι πρωτόγνωρο. Όλα αυτά τα μηχανήματα που, μέχρι την έναρξη της πανδημίας, τα είχαν αντιμετωπίσει απλώς ως μέσα για διασκέδαση και επιφανειακή επικοινωνία, τώρα μετατρέπονταν σε εργαλεία δουλειάς, μάθησης, ψυχαγωγίας. Κι αυτό, πιστέψτε με, δεν έγινε εύκολα.

Χρειάστηκε μια τραγική στιγμή για να ενταχθεί ουσιαστικά η νέα γενιά στην ψηφιακή εποχή, γιατί μέχρι τότε κινούνταν στις παρυφές της. Σε ελάχιστο διάστημα η πλειονότητα των σημερινών εφήβων αλλά και παιδιών μικρότερης ηλικίας αναγκάστηκε να αποτελέσει κομμάτι του ψηφιακού κόσμου μας για τους σωστούς λόγους. Αυτή η πλειονότητα έμαθε σε μερικές μέρες όσα έπρεπε να έχει μάθει εδώ και χρόνια. Και ίσως αυτό πρέπει να απασχολήσει άμεσα και έντονα τους υπεύθυνους της εκπαίδευσης αλλά και τους γονείς.

Με βεβαιότητα έχουμε ακόμη να μάθουμε πολλά. Στο τέλος, όμως, αυτής της πρωτόγνωρης περιόδου θα έχει συντελεστεί ένα μικρό(;) θαύμα. Αρκετοί θα έχουμε εκτιμήσει λίιιγο περισσότερο τη σύγχρονη τεχνολογία. Θα έχουμε μάθει να τη χρησιμοποιούμε λίιιγο πιο δημιουργικά. Κυρίως, όμως, θα έχει αφήσει στη νέα γενιά μια σημαντική προίκα για το μέλλον της. Μια γνώση που θα εκτιμηθεί πολύ σύντομα.