«Περασμένα μεγαλεία…»

«Δυστυχής! Παρηγορία 

μόνη σου έμεινε να λες 

 περασμένα μεγαλεία 

 και διηγώντας τα να κλαίς». 

Διονύσιος Σολωμός – Ύμνος εις την Ελευθερίαν

Η τραγικότητα της χώρας δε συνίσταται στα μύρια όσα προβλήματα ζούμε. Η τραγικότητα συνίσταται στην άρνησή μας να τα αντικρίσουμε, να τα αποδεχτούμε και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Είναι μάλλον η άμυνά μας. Κατεβάζουμε ρολά. Αποφεύγουμε κάθε συνειδητή επαφή με τη θλιβερή κατάντια μας. Διαφορετικά θα παθαίναμε συλλογική κατάθλιψη. Και τελικά, θα πεθαίναμε από αυτήν. Στην προσπάθεια αποφυγής της κατάθλιψης, μάλιστα, έχουμε αποδειχτεί ευφάνταστα εφευρετικοί. Επιστρατεύουμε ό,τι διαθέτουμε και δε διαθέτουμε, ως μέσο άμυνας. Κι όλα ωραία και καλά. Η ζωή συνεχίζεται σε στιλ: έξω ντέρτια και καημός, όπα. 

Προσφιλές -διαχρονικά και παρά την ιλιγγιώδη επιστημονική πρόοδο- αντικαταθλιπτικό παραμένει, τι άλλο, η εμμονή και συνεχής επιστροφή στο ένδοξο αλλά πολύ απώτερο παρελθόν μας. Επιβεβαίωση και το πρόσφατο θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας στις Πανελλαδικές. Το θέμα, και πάλι, παρέπεμπε στην αρχαιότητα και ειδικά στα μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς μας. Βλέπετε; Ακόμη και οι Πανελλαδικές στην υπηρεσία της πανεθνικής προσπάθειας σωτηρίας του λαού μας από τη μαζική κατάθλιψη. 

Τα θέματα απλά διατυπωμένα και μάλιστα από εκείνα που χαρακτηρίζονται super extra sos. Λογικά δεν πρέπει να υπήρξε μαθητής ή μαθήτρια, μάνα ή πατέρας, κουνιάδα ή μπατζανάκης που δεν είχε προσεγγίσει ήδη το θέμα στο σχολείο ή στο φροντιστήριό του. Είναι από τα θέματα εκείνα που κάνουν τους καθηγητές-μέντιουμ να κραυγάζουν όλο χαρά και χάρη: «πιάσαμε τα θέματα, πιάσαμε τα θέματα». Όταν βέβαια, ανακοινώνονται οι βαθμολογίες των μαθητών, επιβεβαιώνεται ότι πράγματι όλοι κάτι έχουν «πιάσει» και πιθανώς όχι τα θέματα. Τότε θα φταίει ο κακός ο φλάρος, ο ανάδρομος Ερμής ή ο τρισάθλιος βαθμολογητής που δεν κατάλαβε τις βαθιές φιλοσοφικές αναζητήσεις στις οποίες συχνά -και λόγω άγνοιας- καταφεύγει ο παμμέγιστος μαθητής. Δράμα δραμάτων αλλά προς στιγμήν… έχει ο Θεός. 

Ωραία περνάμε. Με τα θέματα που δόθηκαν αποφύγαμε τις τραγικότητες αλλά και τις πολλές πολλές αντιδράσεις που ακολουθούν κάθε χρόνο το συγκεκριμένο μάθημα. Όλοι είναι ή, τουλάχιστον, νιώθουν ευχαριστημένοι. Αλλά αυτή η εμμονή στο παρελθόν (τρία θέματα τα τελευταία χρόνια γι αυτό το ρημάδι το παρελθόν;) μήπως χρήζει ψυχιατρικής μελέτης; Εντάξει, το πιάσαμε το υπονοούμενο. Έγινε κομμάτι του DNA μας. Είμαστε και, έστω ενδόμυχα, νιώθουμε ένας λαός ξοφλημένος που ζει το άθλιο παρόν του ενώ αγνοεί αν έχει μέλλον, έστω ζοφερό. Οπότε, ποια η λύση; «Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις». 

Αντί να προσπαθούμε με κάθε τρόπο και μέσο να ωθήσουμε τα παιδιά σε επαφή με την πραγματικότητα, κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας ή άλλο μέλος του σώματός μας, ώστε να παραμείνουν στο σκοτάδι του παρελθόντος. Δε λέω, ένδοξο μεν, παρελθόν δε. Και μετά, αυτά τα παιδιά εμποτισμένα με γραφικά στερεότυπα θα πιστεύουν ότι η κατάστασή μας οφείλεται στην κακία των ξένων, στους ψεκασμούς ή στο ανεξέλεγκτο μεταναστευτικό ρεύμα. Γιατί πώς αλλιώς να δικαιολογηθεί η εξαθλίωση ενός λαού με τόσο δυσθεώρητα μεγαλειώδες παρελθόν; Το κυριότερο, αυτά τα παιδιά θα αποτελούν τα εύκολα θύματα πολιτικών που θα μπαρουφολογούν ακατάσχετα απευθυνόμενοι σε άτομα βιολογικά ενήλικα αλλά νοητικά νήπια. Τα καημένα τα ζωντόβολα. 

Το σχολείο είναι θεωρητικά επιφορτισμένο με την ευθύνη της επαφής της νέας γενιάς με την πραγματικότητα. Θεωρητικά μόνο. Πρακτικά όμως… Πρακτικά η πραγματικότητα έχει εξοβελιστεί από την εκπαιδευτική διαδικασία. Κάθε προσπάθεια που γίνεται για αλλαγές της διαδικασίας δίνει την αίσθηση ότι αγνοεί τις διεθνείς εξελίξεις αλλά συμβαδίζει με εγχώριες λαϊκιστικές, συντηρητικές πρακτικές ή με ιδεοληπτικές εμμονές των εκάστοτε υπευθύνων. Η ποιότητα της προετοιμασίας της νέας γενιάς δε γεννάει ιδιαίτερη αισιοδοξία. 

Το μάθημα της γλώσσας θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό εργαλείο εξέλιξης. Θα μπορούσε να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοούν την ταχύτατη εξέλιξη, να αντιλαμβάνονται τον κόσμο στον οποίο πρέπει να ζήσουν, τις απαιτήσεις στις οποίες θα κληθούν να ανταποκριθούν, να εξοικειώνονται με το παγκόσμιο γίγνεσθαι, να σκέφτονται και να αναλύουν κάθε νέο στοιχείο, να αποφασίζουν σωστά για το μέλλον τους. Όμως κάτι τέτοιο δε θα γίνει με την εμμονή σε θέματα για το παρελθόν. Τέτοια θέματα μπορεί να χαροποιούν εκείνους τους καθηγητές που έχουν ως αυτοσκοπό να τα «πιάνουν» αλλά μέχρι εκεί. Γιατί δεν αφήνουμε τη Νεοελληνική Γλώσσα να είναι ακριβώς αυτό: «Νέα». Τα μαθήματα της Ιστορίας, των Αρχαίων, των Θρησκευτικών δεν αρκούν για την προσέγγιση και κατανόηση του παρελθόντος; Εκτός κι αν κάποιοι έχουν βαλθεί να μας γυρίσουν σ’ αυτό... 

Ο κ. Ζάχος οφείλει δημόσια να ευχαριστήσει 

την καφετζού της γειτονιάς, η οποία 

με την επιστημονική κατάρτισή της και το κληρονομικό χάρισμα ενόρασης 

κατάφερε να πιάσει και πάλι το θέμα