Και τώρα τι θα κάνετε χωρίς βαρβάρους; -Επίμετρο στις Πανελλαδικές-

«Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς βαρβάρους.

Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.»

Κ.Π. Καβάφης, Περιμένοντας τους βαρβάρους

Λοιπόν, αυτό ήταν. Για μια ακόμη χρονιά οι Πανελλαδικές (σχεδόν) τελείωσαν. Και μάλιστα, παρά τα θρυλούμενα, αυτό συνέβη αναίμακτα. Εξαιρετικά ευχάριστο. Άλλη μια φουρνιά υποψηφίων πήρε το βάπτισμα του πυρός και κυρίως πήρε τις απαντήσεις της. Γιατί αυτό ακριβώς είναι οι Πανελλαδικές. Ούτε τα θέματα που δόθηκαν, ούτε οι βαθμοί που περιμένουμε, ούτε καν η προετοιμασία. Οι Πανελλαδικές είναι ένα και μόνο. Είναι απαντήσεις.

Τώρα πλέον ο καθένας από τους υποψηφίους γνωρίζει λίγο καλύτερα ποιος είναι, προς τα πού βαδίζει, τι έκανε λάθος, τι έκανε σωστά, αν έκανε αρκετά, αν έκανε ελάχιστα, αν μπορεί κι άλλο, αν έφτασε στα όριά του, αν οι επιλογές του ήταν λογικές, αν οι συνεργασίες που επέλεξε ήταν ουσιαστικές, αν η αυτοϊδέα του υπήρξε αντικειμενική.

Για ένα μικρό ποσοστό υποψηφίων οι Πανελλαδικές ήρθαν απλώς να επιβεβαιώσουν και ίσως να ενισχύσουν την εικόνα για τον εαυτό τους. Σε αυτούς έδειξαν ότι οι στόχοι που είχαν θέσει υπήρξαν λογικοί και άρα εφικτοί, ότι η προσπάθειά τους κινήθηκε στη σωστή πορεία, ότι οι επιλογές συνεργατών ήταν οι κατάλληλες. Κυρίως, ήρθαν για να δείξουν ότι ένα σημαντικό βήμα έγινε, αν και μένουν ακόμη πολλά και πιθανώς πιο δύσκολα.

Για την πλειονότητα, όμως, οι Πανελλαδικές υπήρξαν τραγικά αποκαλυπτικές. Συμβαίνει κάθε χρόνο και σχεδόν σε παρόμοια ποσοστά. Οι περισσότεροι -πόσο κρίμα- χρειάζονται τις Πανελλαδικές στα δεκαοχτώ(!!!) τους για να συνειδητοποιήσουν πού ακριβώς βρίσκονται. Έπρεπε να φτάσει η ώρα των συγκεκριμένων εξετάσεων για να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι φτιαγμένοι για όσα είχαν φανταστεί ή για όσα οι άλλοι τους είχαν φανταστεί. Ότι τα όνειρα για πρωτιές σε σχολές που αξίζουν τον κόπο, για επιστημονική έρευνα, για κοσμοϊστορικές ανακαλύψεις και κοσμογονικές εφευρέσεις ήταν αυτό ακριβώς. Όνειρα.

 Έπρεπε να φτάσουν οι Πανελλαδικές για να τους πείσουν ότι ο καθηγητής που, όλα αυτά τα χρόνια, υπομονετικά επεσήμαινε τις αδυναμίες τους, τα κενά τους, την ελλιπή προσπάθεια, την αδιαφορία, την έλλειψη γνώσεων από προηγούμενα χρόνια, την αδυναμία τους να επεξεργαστούν ακόμη και απλά δεδομένα, δεν ήταν ένας κακός και δύστροπος άνθρωπος. Ήταν εκείνος που νοιαζόταν γι αυτούς, που προσπαθούσε να τους αφυπνίσει και να τους κινητοποιήσει, να τους βοηθήσει να δουν διαφορετικές προοπτικές και λύσεις.

Κι από την άλλη, έπρεπε να φτάσουν οι Πανελλαδικές για να τους δείξουν ότι όλοι εκείνοι που τους χάιδευαν τα αφτιά (τι βίτσιο κι αυτό!) δίνοντάς τους μεγάλους βαθμούς, δικαιολογώντας τις αβλεψίες τους, κρύβοντάς τους τις αδυναμίες τους, επικροτώντας τις άθλιες (σε διασκεδάσεις, παρέες, εκμετάλλευση χρόνου) επιλογές τους και την έλλειψη ενδιαφερόντων (μα τι να κάνουν, παιδιά είναι!), δεν ήταν οι καλοί της υπόθεσης. Ήταν εκείνοι που κοίταζαν την ευκολία τους, που επιζητούσαν την ησυχία τους αποφεύγοντας συγκρούσεις και κυρίως την αλήθεια.

Αυτό ήταν οι Πανελλαδικές και τώρα τέλειωσαν. Το ζήτημα είναι τι πρόκειται να συμβεί στο εξής. Γιατί οι Πανελλαδικές λειτούργησαν (πάντα το κάνουν) όπως και οι «βάρβαροι» του Καβάφη (Προσοχή: Δεν πρόκειται για σειρά στο Netflix). Ήταν μια ωραία δικαιολογία. Μια δικαιολογία για την απραξία και τη γοητευτική μετριότητα. Αρκετοί μαθητές (πιθανώς και πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί) δεν ενημερώνονταν όλο αυτό το διάστημα, «γιατί προετοιμάζομαι για τις Πανελλαδικές». Δεν διάβασαν ούτε ένα βιβλίο της προκοπής, «γιατί όλη τη μέρα διαβάζω για τις Πανελλαδικές». Δεν ασχολήθηκαν με οτιδήποτε δημιουργικό, «γιατί είναι μεγάλη η πίεση των Πανελλαδικών και θέλω να ξεσκάσω για λίγο». Δεν άφηναν το κινητό από το χέρι, «γιατί με αυτές τις Πανελλαδικές θα αποκοπώ τελείως από την παρέα;». Δεν έχασαν βλακοβιντεάκι για βλακοβιντεάκι στο youtube, γιατί «τα δίνω όλα για τις Πανελλαδικές, δεν μπορώ να σκέφτομαι συνεχώς!»...

Θεωρώ ότι οι Πανελλαδικές λειτούργησαν άψογα για εκείνους που, έτσι κι αλλιώς, δεν θα έκαναν οτιδήποτε ουσιαστικό και παραγωγικό για τους ίδιους. Υπήρξαν η καλύτερη δικαιολογία για όσους λατρεύουν τη μάζα. Αλλά τώρα πια ανήκουν στο παρελθόν. Κρίμα, γιατί «ήσαν μια κάποια λύσις». Κι αυτή η «λύσις» δεν υφίσταται πλέον. Οπότε «πεδίον δόξης λαμπρόν». Αν οι εξετάσεις δεν υπήρξαν απλώς μια εύκολη δικαιολογία, να η ευκαιρία για να κάνουν οι υποψήφιοι όλα εκείνα τα οποία τους εμπόδιζαν να κάνουν. Ενημέρωση, καλλιέργεια, απόκτηση ουσιαστικής γνώσης, επαφή με την τέχνη, με τη φύση, με αξιόλογα άτομα, αποφυγή όσων λατρεύει και επιλέγει η μάζα. Αν πράγματι επιθυμία κάποιου είναι η διάκριση, τότε καλείται να διαφοροποιηθεί από τους πολλούς. Να απομακρυνθεί από το εύκολο και το μέτριο και να καταπιαστεί με το δύσκολο και ωραίο.

Οι «Ιθάκες» (Προσοχή: Μάταια θα το αναζητήσετε στο Netflix) περιμένουν αλλά δεν φτάνονται με την αδράνεια. Ούτε με δικαιολογίες. Και ας μην το ξεχνάμε: Οι Πανελλαδικές τελείωσαν. Μαζί τους και οι δικαιολογίες!