Φταίνε τα θέματα ή το παραμύθι; (Με αφορμή τα θέματα στη Φυσική)

Διαβάζω ότι γονείς υποψηφίων, οι οποίοι -οι υποψήφιοι, όχι οι γονείς- πάτωσαν στο μάθημα της Φυσικής στις πρόσφατες Πανελλαδικές, οργανώνουν κίνηση διαμαρτυρίας με συλλογή υπογραφών. Δεν θεώρησα σκόπιμο να ενημερωθώ ούτε σε ποιον απευθύνεται η διαμαρτυρία τους ούτε με ποιον απώτερο σκοπό.

Η κίνηση θα πάει άπατη και δεν θα επηρεάσει, στο παραμικρό, τα αποτελέσματα των εξετάσεων. 

Διαβάζω, επίσης, ότι, με βάση τα, μέχρι στιγμής, βαθμολογικά δεδομένα, ένα 20% των φετινών υποψηφίων έχει γράψει πάνω από 80 (16/20) στο συγκεκριμένο μάθημα. Φαντάζομαι, δε, ότι ένα 25%, περίπου, των μαθητών θα έχει γράψει πάνω από 75 (15/20). Με απλά λόγια, ένας στους τέσσερις (1/4) υποψηφίους έχει γράψει καλά ή σχετικά καλά. Ιδίως αν σκεφτούμε πόσο δύσκολα θεωρήθηκαν τα θέματα.

Και αναρωτιέμαι: Δηλαδή, πόσοι θα έπρεπε να γράψουν πάνω από 80 στη Φυσική; Υπάρχει κάποιος λογικός άνθρωπος που μπορεί να ισχυριστεί ότι το ποσοστό θα έπρεπε να είναι μεγαλύτερο; Για ποιον λόγο, λοιπόν, διαμαρτύρονται οι... διαμαρτυρόμενοι; Ένας στους τέσσερις με βαθμό πάνω από δεκαπέντε μου φαίνεται ικανοποιητικό ποσοστό. Εξίσου λογικό μου φαίνεται άλλο ένα 20-25% να έχει γράψει από 10 ως 15 και οι υπόλοιποι να έχουν κινηθεί κάτω από τη βάση.

Πρόκειται για αποτελέσματα που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Δεν διαθέτουν όλοι οι μαθητές την ίδια ευφυΐα, δεν κατέβαλαν την ίδια προσπάθεια, δεν αφιέρωσαν τον ίδιο χρόνο στη μελέτη, δεν είχαν το ίδιο πρόγραμμα, δεν διακρίνονταν από τον ίδιο βαθμό πειθαρχίας και, κυρίως, ψυχραιμίας.     

Για ποιον, λοιπόν, λόγο διαμαρτύρονται κάποιοι, φωνασκούν κάποιοι άλλοι, ωρύονται αρκετοί, εξαπολύουν μύδρους εναντίον της επιτροπής θεμάτων και κατά του συστήματος ορισμένοι;

Όλοι γνωρίζουμε τι και ποιος φταίει αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να το παραδεχτούμε. 

Παρόλ' αυτά, ας προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε τάξη, με στόχο να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να αφήσουμε τους έρμους τους υποψηφίους στην ησυχία τους και την αγωνία τους.

Πάει, λοιπόν, ο έρμος ο μαθητής στις Πανελλαδικές με φουσκωμένα τα μυαλά, εξαιτίας των... φουσκωμένων σχολικών βαθμών του. Το σχολείο τον παραμύθιασε ότι αξίζει για πολλά, ότι μπορεί να καταφέρει πολλά, έστω κι αν δεν καταβάλλει την απαιτούμενη προσπάθεια. Φτάνει στις εξετάσεις με υπέρμετρα υψηλές προσδοκίες και, μάλλον, για πρώτη φορά στη ζωή του, βιώνει μια πραγματικότητα για την οποία δεν τον έχει προετοιμάσει κανείς.

Φτάνει στις Πανελλαδικές ο κακόμοιρος ο υποψήφιος έχοντας την ιδέα ότι θα αντιμετωπίσει ένα ακόμη, από τα πάρα πολλά, φροντιστηριακό διαγώνισμα. Ναι αλλά στο φροντιστήριο εξεταζόταν, συνήθως, σε αναμενόμενα θέματα, σε προβλήματα που είχε αντιμετωπίσει πρόσφατα, σε ερωτήσεις που σχετίζονταν με το κεφάλαιο που μόλις είχε διδαχτεί και, συχνά, είχε τη βοήθεια των καθηγητών του. Η πλειονότητα (επαναλαμβάνω "η πλειονότητα") των μαθητών σε κάποιο διαγώνισμα (φαντάζομαι) έγραψε για το μαγνητικό πεδίο, σε άλλο για τις ταλαντώσεις, σε κάποιο άλλο για τα κύματα και πήγε λέγοντας. Συγκεκριμένη ύλη, περιορισμένοι τύποι, περιορισμένο είδος προβλημάτων και, συχνά, λέω και πάλι, με τη βοήθεια των καθηγητών του. Έγραφε καλά. Και πάει ο καψερός στις εξετάσεις και τι να δει. Συνδυαστικά θέματα, θέματα που απαιτούν γνώση και εμπειρία από διαφορετικά κεφάλαια ακόμη και από προηγούμενες τάξεις, πρωτοτυπία, φαντασία. Κι εκείνος ο καθηγητής που τον βοηθούσε στα διαγωνίσματα, πουθενά! Όπως είναι φυσικό, το μεγάλο ποσοστό δεν καταφέρνει να αντεπεξέλθει και διαψεύδεται. Όπως συνέβη και φέτος.

Με απλά λόγια, ο κάθε μέτριος (και φυσικά οι γονείς του) απαιτούσε καλά ή και άριστα αποτελέσματα. Άρα απαιτούσε το ανέφικτο. Τελείως παράλογο.

Πάντως, δεν χρειάζεται κανένας πανικός, έτσι κι αλλιώς. Η Ιατρική, η Νομική, η Ψυχολογία, οι Ηλεκτρολόγοι, η Αρχιτεκτονική... θα πάρουν και φέτος τους υποψηφίους που θέλουν και έχουν ήδη ανακοινώσει, έστω κι αν αυτοί εισαχθούν με χαμηλότερους από άλλες χρονιές βαθμούς. Δεν πρόκειται να μείνει κανείς έξω από τη σχολή προτίμησής του, επειδή δεν έγραψε καλά στη Φυσική αλλά επειδή έγραψε χειρότερα από τους άλλους υποψηφίους. Θα μείνει, επίσης, στην απέξω επειδή δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τη βάση που η κάθε σχολή απαιτεί, ώστε οι φοιτητές της να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της.

Οπότε ούτε οι φωνές ούτε οι διαμαρτυρίες μας χρειάζονται και, βέβαια, δεν βοηθούν κανέναν και κυρίως τους μαθητές, οι οποίοι αγωνιούν για τους βαθμούς τους. Ας τους αφήσουμε στην ησυχία τους και ας παραδεχτούμε ότι κάποιοι τελειόφοιτοι είναι καλύτεροι και καλύτερα προετοιμασμένοι από τους άλλους. Δικαιούνται, λοιπόν, περισσότερα. 

Και όλοι να θυμόμαστε ότι  δεν έχουν καλό τέλος όλα τα παραμύθια. Κάποια έχουν κακό, με σκοπό να μας διδάξουν ότι στη ζωή υπάρχει κι αυτό!

Αποχή: Είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, ανόητε

«Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος. Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δεν μετέχει στην πολιτική ζωή.
Δεν δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις. Νιώθει ακόμη και περήφανος για την πολιτική του αμορφωσιά, φουσκώνει το στήθος και λέει πως μισεί την πολιτική.
Δεν γνωρίζει, ο ηλίθιος, πως από την έλλειψη συμμετοχής του στα κοινά προέρχεται η ύπαρξη της πόρνης, το παρατημένο παιδί, ο κλέφτης και, χειρότερα απ’ όλα, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, oι λακέδες των εκμεταλλευτριών πολυεθνικών εταιρειών…».

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Με τόσες πτώσεις από τα σύννεφα, το περίεργο είναι ότι είμαστε, ακόμη, αρτιμελείς. Τελευταία και, μάλλον πιο ηχηρή, η πτώση που προκάλεσε η ανακοίνωση του ποσοστού των απεχόντων από τις πρόσφατες ευρωεκλογές. Και τώρα, τα επιτελεία των κομμάτων, οι ομάδες των πολιτικών αναλυτών αλλά και ο κάθε καφενόβιος, τρέχουν να αναλύσουν, να κατανοήσουν, να εξηγήσουν το «γιατί».

Η κατάσταση, αν δεν ήταν για κλάματα, θα ήταν για αφόρητα γέλια.

Αν, πάντως, θέλουμε να εξετάσουμε την κατάσταση χωρίς παρωπίδες, διάθεση να καλοπιάσουμε όσους απείχαν και να προσδώσουμε μανδύα σοβαρότητας σε μια, εξ ορισμού, γελοία κατάσταση, η εξήγηση είναι μία και είναι απλή.

Ας πάρουμε τα δεδομένα από την αρχή. Τη συγκεκριμένη στιγμή οι πολίτες χωρίζονται σε δυο ομάδες. Υπάρχουν εκείνοι που νιώθουν ικανοποιημένοι από την κατάσταση και εκείνοι που νιώθουν έντονη δυσαρέσκεια. Με τους «ούτε κρύο ούτε ζέστη» δεν έχω την παραμικρή διάθεση να ασχοληθώ και δεν το κρίνω αναγκαίο.

Από τη μια, λοιπόν, έχουμε τους ευχαριστημένους, εκείνους, δηλαδή, που αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία τις εξελίξεις. Ζουν καλύτερα, εξελίσσονται, βλέπουν με θετικό τρόπο το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους. Η λογική λέει ότι η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών επιθυμεί την αδιατάρακτη συνέχεια και αυτό σημαίνει ότι θα προσέρχονταν στις κάλπες με στόχο τη διαφύλαξη μιας πραγματικότητας ευοίωνης για τους ίδιους.

Από την άλλη, έχουμε τους δυσαρεστημένους, οι οποίοι, σύμφωνα με τη λογική πάντα, θα συμμετείχαν σαν τρελοί με στόχο την πολυπόθητη γι αυτούς ανατροπή - αλλαγή και μια πιθανή βελτίωση των συνθηκών.

Με απλά λόγια, όλοι οι δρόμοι θα έπρεπε, λογικά, να οδηγούν στις κάλπες, πράγμα, όμως, που δεν συνέβη, με αποτέλεσμα να ακούμε, για πολλοστή φορά, ότι «νικητής των εκλογών ήταν η αποχή». Πόσο βαρετό και ανόητο!

Οπότε τι φταίει πραγματικά;

Είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός που φέρει ολοκληρωτικά την ευθύνη. Είναι άρα η αδυναμία της πλειονότητας (όπως αποδεικνύεται) να παρακολουθήσει, να επεξεργαστεί ουσιαστικά και να κατανοήσει ακόμη και απλοϊκά δεδομένα της καθημερινότητας και η άγνοια που η συγκεκριμένη αδυναμία επιφέρει.

Ρωτήστε οποιονδήποτε από τους απέχοντες πώς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και, απλώς, θα συνειδητοποιήσετε το μέγεθος της άγνοιάς του και την αδυναμία του να δώσει μια σαφή εξήγηση για τη στάση του.

Οι περισσότεροι θα μείνουν στη γελοιότητα του «όλοι ίδιοι είναι» και… τέλος. Ναι αλλά πώς κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό; Έχουν ενημερωθεί για τους υποψηφίους των κομμάτων; Μήπως μελέτησαν τον πρότερο βίο τους και τη γενικότερη στάση ζωής τους; Αφιέρωσαν έστω και ελάχιστο από τον χρόνο που σπαταλούν στην περιήγησή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη διαδικασία της ενημέρωσης;

Σιγά και μην… Οπότε πώς κατέληξαν στο πάνσοφο συμπέρασμα του «όλοι ίδιοι είναι»; Με ποια δεδομένα απέρριψαν, συλλήβδην, το σύνολο των υποψηφίων, χαρακτηρίζοντάς τους διεφθαρμένους και ανάξιους; Απλώς, κατέληξαν, βλακωδώς, σε μια καθησυχαστική θέση για να αιτιολογήσουν -μάλλον στους εαυτούς τους- τη στάση τους. Κατέληξαν σε μια ωραία δικαιολογία που επικαλύπτει την άγνοια, την αδιαφορία, την αδράνεια και, τελικά, τη δουλική συμπεριφορά τους.

Όσοι ασχολούνται με τα της εκπαίδευσης γνώριζαν ήδη. Έβλεπαν την κατάσταση να πλησιάζει απειλητικά. Το έβλεπαν στις απαντήσεις των μαθητών, στην αδυναμία τους να επεξεργαστούν απλά κείμενα, να εντοπίσουν τα ζητούμενα ενός προβλήματος, να αποτυπώσουν με σαφήνεια μια άποψη. Η κατάσταση γεννιέται στους κόλπους της οικογένειας, η οποία δεν έχει τη διάθεση ή τη δυνατότητα να καθοδηγήσει τις νέες γενιές και να προσφέρει σε αυτές ακόμη και τα τυπικά εφόδια. Ενισχύεται και διαιωνίζεται στις σχολικές αίθουσες και το εκπαιδευτικό σύστημα που μένει αγκυλωμένο σε πρακτικές της πρώτης Βιομηχανικής Περιόδου. Και, πλέον, ξεχύνεται στην κοινωνία και καταλαμβάνει κάθε ζωτικό χώρο.

Ο λειτουργικά αναλφάβητος αδυνατεί να αποκτήσει σφαιρική εικόνα του κόσμου και, βέβαια, να τοποθετήσει την ύπαρξή του μέσα σε αυτόν. Επιζητά το απλοϊκό, γιατί του είναι αδύνατο να κατανοήσει το -έστω και ελάχιστα- σύνθετο. Αντιλαμβάνεται φράσεις με ελάχιστες λέξεις, οπότε δεν είναι περίεργο που συγκινείται από συνθήματα. Όσο πιο μικρά και απλοϊκά, τόσο το καλύτερο. "Πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια". Τέλειο. Τρεις λέξεις όλες κι όλες. Και, μάλιστα, λέξεις φορτωμένες με συναίσθημα. Βέβαια, πώς αντιλαμβάνεται την έννοια "πατρίδα" στην εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι άλλο θέμα. Πώς βιώνει την έννοια "θρησκεία" σε μια εποχή που η επιστήμη δίνει απαντήσεις (αλλά όχι άφεση αμαρτιών) χρειάζεται συζήτηση. Τι σημαίνει γι αυτόν "οικογένεια" σε μια εποχή που ο θεσμός χρειάζεται ριζικές αλλαγές, ώστε να προσαρμοστεί στις εξελίξεις, δημιουργεί ερωτηματικά.

Οι λειτουργικά αναλφάβητοι (ακόμη και μορφωμένοι) βρίσκονται έξω από τα νερά τους. Θέλουν, επιδιώκουν και αντιλαμβάνονται το απλοϊκό ενώ την ίδια στιγμή η πραγματικότητα -και η πολιτική πραγματικότητα- γίνεται όλο και πιο σύνθετη.

Το τι ακολουθεί το βλέπουμε σήμερα στα σχολεία. Το συνειδητοποιούμε με τα αποτελέσματα των εξετάσεων των μαθητών. Το αντικρίζουμε στα μαθητικά γραπτά. Εκεί φαίνεται καθαρά το τι μας περιμένει. Όταν ο σημερινός μαθητής-φοιτητής αποδεικνύει ένα θεώρημα, το οποίο του ζητήθηκε, απλώς, να το διατυπώσει, όταν ο σημερινός μαθητής-φοιτητής αδυνατεί να αποδώσει (σωστά) περιληπτικά ένα κείμενο, τότε μπορούμε να ξέρουμε πού θα φτάσουν τα ποσοστά της αποχής στο άμεσο μέλλον.

Δεν είναι δύσκολο, τελικά και δεν απαιτούνται βαθυστόχαστες αναλύσεις. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δει κάποιος πού θα κινηθούν οι βαθμοί της περίληψης στο μάθημα της Γλώσσας στις πρόσφατες Πανελλαδικές. Αυτός θα ξέρει και, μάλλον, θα πέσει από τα σύννεφα. Πάλι.