Τρίτη 11 Ιουνίου 2024

Αποχή: Είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, ανόητε

«Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος. Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δεν μετέχει στην πολιτική ζωή.
Δεν δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις. Νιώθει ακόμη και περήφανος για την πολιτική του αμορφωσιά, φουσκώνει το στήθος και λέει πως μισεί την πολιτική.
Δεν γνωρίζει, ο ηλίθιος, πως από την έλλειψη συμμετοχής του στα κοινά προέρχεται η ύπαρξη της πόρνης, το παρατημένο παιδί, ο κλέφτης και, χειρότερα απ’ όλα, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, oι λακέδες των εκμεταλλευτριών πολυεθνικών εταιρειών…».
ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Με τόσες πτώσεις από τα σύννεφα, το περίεργο είναι ότι είμαστε, ακόμη, αρτιμελείς. Τελευταία και, μάλλον πιο ηχηρή, η πτώση που προκάλεσε η ανακοίνωση του ποσοστού των απεχόντων από τις πρόσφατες ευρωεκλογές. Και τώρα, τα επιτελεία των κομμάτων, οι ομάδες των πολιτικών αναλυτών αλλά και ο κάθε καφενόβιος, τρέχουν να αναλύσουν, να κατανοήσουν, να εξηγήσουν το «γιατί».
Η κατάσταση, αν δεν ήταν για κλάματα, θα ήταν για αφόρητα γέλια.

Αν, πάντως, θέλουμε να εξετάσουμε την κατάσταση χωρίς παρωπίδες, διάθεση να καλοπιάσουμε όσους απείχαν και να προσδώσουμε μανδύα σοβαρότητας σε μια, εξ ορισμού, γελοία κατάσταση, η εξήγηση είναι μία και είναι απλή.

Ας πάρουμε τα δεδομένα από την αρχή. Τη συγκεκριμένη στιγμή οι πολίτες χωρίζονται σε δυο ομάδες. Υπάρχουν εκείνοι που νιώθουν ικανοποιημένοι από την κατάσταση και εκείνοι που νιώθουν έντονη δυσαρέσκεια. Με τους «ούτε κρύο ούτε ζέστη» δεν έχω την παραμικρή διάθεση να ασχοληθώ και δεν το κρίνω αναγκαίο.

Από τη μια, λοιπόν, έχουμε τους ευχαριστημένους, εκείνους, δηλαδή, που αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία τις εξελίξεις. Ζουν καλύτερα, εξελίσσονται, βλέπουν με θετικό τρόπο το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους. Η λογική λέει ότι η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών επιθυμεί την αδιατάρακτη συνέχεια και αυτό σημαίνει ότι θα προσέρχονταν στις κάλπες με στόχο τη διαφύλαξη μιας πραγματικότητας ευοίωνης για τους ίδιους.
Από την άλλη, έχουμε τους δυσαρεστημένους, οι οποίοι, σύμφωνα με τη λογική πάντα, θα συμμετείχαν σαν τρελοί με στόχο την πολυπόθητη γι αυτούς ανατροπή - αλλαγή και μια πιθανή βελτίωση των συνθηκών.

Με απλά λόγια, όλοι οι δρόμοι θα έπρεπε, λογικά, να οδηγούν στις κάλπες, πράγμα, όμως, που δεν συνέβη, με αποτέλεσμα να ακούμε, για πολλοστή φορά, ότι «νικητής των εκλογών ήταν η αποχή». Πόσο βαρετό και ανόητο!

Οπότε τι φταίει πραγματικά;

Είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός που φέρει ολοκληρωτικά την ευθύνη. Είναι άρα η αδυναμία της πλειονότητας (όπως αποδεικνύεται) να παρακολουθήσει, να επεξεργαστεί ουσιαστικά και να κατανοήσει ακόμη και απλοϊκά δεδομένα της καθημερινότητας και η άγνοια που η συγκεκριμένη αδυναμία επιφέρει.

Ρωτήστε οποιονδήποτε από τους απέχοντες πώς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και, απλώς, θα συνειδητοποιήσετε το μέγεθος της άγνοιάς του και την αδυναμία του να δώσει μια σαφή εξήγηση για τη στάση του.
Οι περισσότεροι θα μείνουν στη γελοιότητα του «όλοι ίδιοι είναι» και… τέλος. Ναι αλλά πώς κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό; Έχουν ενημερωθεί για τους υποψηφίους των κομμάτων; Μήπως μελέτησαν τον πρότερο βίο τους και τη γενικότερη στάση ζωής τους; Αφιέρωσαν έστω και ελάχιστο από τον χρόνο που σπαταλούν στην περιήγησή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη διαδικασία της ενημέρωσης;
Σιγά και μην… Οπότε πώς κατέληξαν στο πάνσοφο συμπέρασμα του «όλοι ίδιοι είναι»; Με ποια δεδομένα απέρριψαν, συλλήβδην, το σύνολο των υποψηφίων, χαρακτηρίζοντάς τους διεφθαρμένους και ανάξιους; Απλώς, κατέληξαν, βλακωδώς, σε μια καθησυχαστική θέση για να αιτιολογήσουν -μάλλον στους εαυτούς τους- τη στάση τους. Κατέληξαν σε μια ωραία δικαιολογία που επικαλύπτει την άγνοια, την αδιαφορία, την αδράνεια και, τελικά, τη δουλική συμπεριφορά τους.

Όσοι ασχολούνται με τα της εκπαίδευσης γνώριζαν ήδη. Έβλεπαν την κατάσταση να πλησιάζει απειλητικά. Το έβλεπαν στις απαντήσεις των μαθητών, στην αδυναμία τους να επεξεργαστούν απλά κείμενα, να εντοπίσουν τα ζητούμενα ενός προβλήματος, να αποτυπώσουν με σαφήνεια μια άποψη. Η κατάσταση γεννιέται στους κόλπους της οικογένειας, η οποία δεν έχει τη διάθεση ή τη δυνατότητα να καθοδηγήσει τις νέες γενιές και να προσφέρει σε αυτές ακόμη και τα τυπικά εφόδια. Ενισχύεται και διαιωνίζεται στις σχολικές αίθουσες και το εκπαιδευτικό σύστημα που μένει αγκυλωμένο σε πρακτικές της πρώτης Βιομηχανικής Περιόδου. Και, πλέον, ξεχύνεται στην κοινωνία και καταλαμβάνει κάθε ζωτικό χώρο.

Ο λειτουργικά αναλφάβητος αδυνατεί να αποκτήσει σφαιρική εικόνα του κόσμου και, βέβαια, να τοποθετήσει την ύπαρξή του μέσα σε αυτόν. Επιζητά το απλοϊκό, γιατί του είναι αδύνατο να κατανοήσει το -έστω και ελάχιστα- σύνθετο. Αντιλαμβάνεται φράσεις με ελάχιστες λέξεις, οπότε δεν είναι περίεργο που συγκινείται από συνθήματα. Όσο πιο μικρά και απλοϊκά, τόσο το καλύτερο. "Πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια". Τέλειο. Τρεις λέξεις όλες κι όλες. Και, μάλιστα, λέξεις φορτωμένες με συναίσθημα. Βέβαια, πώς αντιλαμβάνεται την έννοια "πατρίδα" στην εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι άλλο θέμα. Πώς βιώνει την έννοια "θρησκεία" σε μια εποχή που η επιστήμη δίνει απαντήσεις (αλλά όχι άφεση αμαρτιών) χρειάζεται συζήτηση. Τι σημαίνει γι αυτόν "οικογένεια" σε μια εποχή που ο θεσμός χρειάζεται ριζικές αλλαγές, ώστε να προσαρμοστεί στις εξελίξεις, δημιουργεί ερωτηματικά.

Οι λειτουργικά αναλφάβητοι (ακόμη και μορφωμένοι) βρίσκονται έξω από τα νερά τους. Θέλουν, επιδιώκουν και αντιλαμβάνονται το απλοϊκό ενώ την ίδια στιγμή η πραγματικότητα -και η πολιτική πραγματικότητα- γίνεται όλο και πιο σύνθετη.

Το τι ακολουθεί το βλέπουμε σήμερα στα σχολεία. Το συνειδητοποιούμε με τα αποτελέσματα των εξετάσεων των μαθητών. Το αντικρίζουμε στα μαθητικά γραπτά. Εκεί φαίνεται καθαρά το τι μας περιμένει. Όταν ο σημερινός μαθητής-φοιτητής αποδεικνύει ένα θεώρημα, το οποίο του ζητήθηκε, απλώς, να το διατυπώσει, όταν ο σημερινός μαθητής-φοιτητής αδυνατεί να αποδώσει (σωστά) περιληπτικά ένα κείμενο, τότε μπορούμε να ξέρουμε πού θα φτάσουν τα ποσοστά της αποχής στο άμεσο μέλλον.

Δεν είναι δύσκολο, τελικά και δεν απαιτούνται βαθυστόχαστες αναλύσεις. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δει κάποιος πού θα κινηθούν οι βαθμοί της περίληψης στο μάθημα της Γλώσσας στις πρόσφατες Πανελλαδικές. Αυτός θα ξέρει και, μάλλον, θα πέσει από τα σύννεφα. Πάλι.




Δεν υπάρχουν σχόλια: