Πολιτική, ο μεγάλος ύπνος

Πολιτική, ο μεγάλος ύπνος! 

 -Τα υλικά για την ανακαίνιση υπάρχουν, μας λείπουν, όμως, οι τεχνίτες-

Εγχειρίδιο Επιβίωσης, σελ. 216-223

Ο προσδιορισμός των γνωρισμάτων του ιδανικού πολίτη ήταν το ζητούμενο του θέματος που γνώριζα εξαρχής ότι θα μου προκαλούσε ναυτία, ανατριχίλα, αλλεργία και ίσως, για μια ακόμη φορά, εντονότατες ημικρανίες! Κάθε φορά που καλούμαι να μπω στην αίθουσα διδασκαλίας με σκοπό την προσέγγιση θέματος με καθαρά πολιτικό περιεχόμενο, νιώθω παρόμοια οργανικά συμπτώματα, η ηρεμία μου πάει περίπατο και ο συναισθηματικός κόσμος μου γίνεται θρύψαλα! Όλα αυτά δε σχετίζονται καθόλου με τα προσωπικά κριτήριά μου αλλά με τις κοινωνικές συνθήκες και τη στάση των μαθητών απέναντι σ’ έναν χώρο που τις τελευταίες δεκαετίες κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας αδυνατώντας να εντοπίσει και να δικαιολογήσει το λόγο ύπαρξής του!

Για μια ακόμη φορά οι φόβοι μου είχαν αρχίσει να επιβεβαιώνονται με τον πιο «αποτρόπαιο» και απόλυτο τρόπο με τα παιδιά να δίνουν ρεσιτάλ άρνησης απέναντι σε κάτι που, όπως ισχυρίζονταν, τους προκαλούσε ανία και δεν τους ενδιέφερε στο παραμικρό.
Δυο λύσεις σκέφτομαι σ’ αυτές τις περιπτώσεις: ή τελειώνω το μάθημα με συνοπτικές διαδικασίες και τυπικό τρόπο, οπότε βρίσκω την υγειά μου ή προσπαθώ να τους αποδείξω ότι κάτι σημαντικό τους διαφεύγει και γίνομαι ράκος! 

Η ποιότητα του συγκεκριμένου τμήματος μού άφηνε αρκετές ελπίδες, ώστε να δοκιμάσω το δεύτερο και το παιχνίδι ξεκίνησε με έναν καταιγισμό ερωτήσεων από μέρους μου και γρήγορων απαντήσεων από την πλευρά τους. 

-Πόσο ευχαριστημένοι είστε από το εκπαιδευτικό σύστημα; 

-Καθόλου, μας καταπιέζει χωρίς λόγο! 

-Είστε ικανοποιημένοι με την οικονομική κατάσταση της χώρας μας; 

-Οικονομία;;; Ασυγκράτητα γέλια!!! 

-Νιώθετε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και το διεθνή ανταγωνισμό; 

-Σίγουρα όχι! Τι σημαίνει παγκοσμιοποίηση, αλήθεια; 

-Ποια η άποψή σας για τη δημόσια περίθαλψη; 

-Βρίσκεται σε τραγική κατάσταση! Μάθαμε ότι οι παππούδες δυο μαθητών είχαν αφήσει την τελευταία πνοή τους σε ράντζο στο διάδρομο κάποιου νοσοκομείου! 

-Τι αισθάνεστε όταν σκέφτεστε την επιστημονική και καλλιτεχνική πραγματικότητα στην Ελλάδα; 

-Ότι είμαστε ο «Μεσαίωνας» του αναπτυγμένου κόσμου! 

-Ποιο είναι το μεγαλύτερο και πιο άμεσο άγχος σας; 

-Η αποκατάστασή μας και ο κίνδυνος της ανεργίας! 

-Από τι είστε, τελικά, ευχαριστημένοι; -…! 

Η σιωπή τους προς απάντησή μου αλλά -το ομολογώ- και προς απόλυτη ικανοποίησή μου! Το κόλπο είχε πιάσει! Είχα τον τελευταίο λόγο και δε θα άφηνα την ευκαιρία να πάει χαμένη σε καμιά περίπτωση! Ήταν η στιγμή του τελικού «χτυπήματος»! 

-Ποιος, πιστεύετε, ότι έχει τη βασική ευθύνη για την εκπαίδευση, την οικονομία, την επιστημονική έρευνα, τον πολιτισμό, την υγεία, την προοπτική μιας χώρας; 

-…Οι πολιτικοί και η πολιτική! […] 

Δεν τελειώσαμε το θέμα την ίδια μέρα. Χρειάστηκε ένα ακόμη μάθημα αλλά ορισμένοι εκείνη τη μέρα ανακάλυψαν ότι η πολιτική τους ενδιαφέρει και μάλιστα με το παραπάνω. Κάποιοι άλλοι συνειδητοποίησαν ότι η διαφθορά, τα σκάνδαλα, η μετριότητα, ο λαϊκισμός, η εξαθλίωση της πολιτικής ζωής είναι αποτέλεσμα και της δικής τους αδιαφορίας!

Με πολύ απλά λόγια, είτε μας αρέσει είτε όχι, τα πάντα γύρω μας είναι πολιτική κι αυτό δεν είναι καθόλου σχήμα λόγου αλλά μια πραγματικότητα. Η οικονομία, το εκπαιδευτικό σύστημα, η περίθαλψη, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα, ο ρυθμός των επενδύσεων, η κατάσταση στις δημόσιες υπηρεσίες, η ποιότητα των νόμων, ο βαθμός ελευθερίας, ο πολιτισμός, οι σχέσεις μας με τους άλλους λαούς είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν ή επηρεάζουν την καθημερινότητά μας και εξαρτώνται από την πολιτική πραγματικότητα που επικρατεί.

Βέβαια, και εδώ η διαπαιδαγώγηση έχει τελείως αποτύχει οδηγώντας τα παιδιά σε λαθεμένα συμπεράσματα και σε αδιέξοδα αφήνοντάς τα ουσιαστικά έξω από μια σημαντική δραστηριότητα. Η άποψη αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτη, αφού ακόμη και τα παιδιά εκείνα που εκφράζουν συμπάθεια προς ένα κόμμα δεν το κάνουν διαθέτοντας ιδεολογική κριτήριο αλλά εξαιτίας επιρροών που έχουν δεχτεί από τους γονείς, κυρίως, ή με δεδομένα τελείως επιφανειακά! Η κρίση τους(;;;) είναι στηριγμένη σε προκαταλήψεις κι όχι σε ενημέρωση και προβληματισμό πάνω σε ιδεολογικές βάσεις και προτεινόμενες πολιτικές. Η διαδικασία δεν πρέπει να ονομάζεται πλέον «πολιτικοποίηση» αλλά «δουλοποίηση», αφού οι διαφορές των υπηκόων του Μεσαίωνα με τους σημερινούς δεν είναι και πολύ μεγάλες!

Η αλήθεια είναι ότι από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και μετά η πολιτική έπαψε να είναι μια συναρπαστική διαδικασία, όπως υπήρξε στο παρελθόν. Η πτώση του τείχους στο Βερολίνο σήμανε και την πτώση του παραδοσιακού πολιτικού κόσμου. Η μεγάλη αντιπαράθεση μεταξύ καπιταλισμού και υπαρκτού σοσιαλισμού μας άφησε χρόνους και καιρούς. Όπως συνέβη και σε πολλούς άλλους χώρους, η πολιτική «πιάστηκε στον ύπνο»! Βρέθηκε απροετοίμαστη αδυνατώντας να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της νέας εποχής και να αντιπαρατάξει δυναμικές ιδεολογίες και προτάσεις για τον κόσμο που ανέτειλε μετά τα συνταρακτικά γεγονότα που ακολούθησαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Κι εκεί που τα πάντα είχαν καταφέρει να προσαρμοστούν στην κατάσταση που είχε εδραιωθεί για περίπου μισό αιώνα, συγκλονιστικές ανατροπές έκαναν την εμφάνισή τους καταρρίπτοντας καθετί δεδομένο και στο χώρο αυτό. Μια πολιτική προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα του εθνικού κράτους, του ψυχροπολεμικού κλίματος μεταξύ Ανατολής και Δύσης και των σχετικά αργών εξελίξεων, έπρεπε ξαφνικά να αντιμετωπίσει ένα τελείως διαφορετικό σκηνικό και να αναλάβει έναν τελείως διαφορετικό ρόλο.

Κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, πτώση του τείχους του Βερολίνου, λήξη του Ψυχρού Πολέμου και αφανισμός των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και ιδεολογικών συνόρων ήταν στοιχεία που σηματοδότησαν και συσσώρευσαν, σε μικρό χρονικό διάστημα, ένα δυσβάστακτο όγκο μεταβολών! Η πολιτική δομή του κόσμου μας ανατράπηκε σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιους ρυθμούς που κατέστησε οτιδήποτε παραδοσιακό στο χώρο της πολιτικής σχεδόν άχρηστο. Παραδοσιακές ιδεολογίες, σχέσεις, σχεδιασμοί και οργάνωση που είχαν στηρίξει και χαρακτηρίσει τη ροή των πραγμάτων, τέθηκαν στο περιθώριο προκαλώντας ένα τεράστιο κενό, το οποίο ακόμη και σήμερα δεν έχει καλυφθεί.

Ένας ολόκληρος ιδεολογικός χώρος, αυτός της Αριστεράς, βρέθηκε χωρίς όραμα και ερείσματα λόγω της διάψευσης που επήλθε από την ανάδειξη των προβλημάτων που στην πραγματικότητα αντιμετώπιζαν οι λαοί του ανατολικού μπλοκ. Τα κόμματα της Αριστεράς που με πάθος στήριζαν το όραμα και τον παράδεισο της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας ταυτίζοντάς την με το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης έχασαν, από τη μια στιγμή στην άλλη, τα επιχειρήματα και ουσιαστικά τη δυνατότητα να αρθρώσουν ρεαλιστικό και σύγχρονο πολιτικό λόγο. Όσα συνέχισαν να το κάνουν με τον παραδοσιακό τρόπο, θεωρήθηκαν γραφικά και η δύναμή τους συρρικνώθηκε!

Κατά περίεργο τρόπο, όμως, συνέβη κάτι ακόμη πιο παράδοξο, αφού και η άλλη πλευρά, η έκφραση της Δεξιάς πολιτικής και της καπιταλιστικής πρότασης, βρέθηκε τελείως απροετοίμαστη αδυνατώντας να αξιοποιήσει τη νίκη της απέναντι στο αντίπαλο δέος. Η αλαζονεία και η απολυτότητα οδήγησαν σε τραγικές παραλείψεις ακόμη και σε βασικά θέματα, με αποτέλεσμα την πρόκληση μαζικών, συχνά, αντιδράσεων. Η χωρίς μέτρο και προγραμματισμό επιβολή αντιλήψεων και μεθόδων που εξέφρασαν τον καπιταλισμό δεν έφεραν την επιθυμητή ανάπτυξη ενώ αντίθετα προκάλεσαν προβλήματα διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών, καταστρέφοντας το περιβάλλον, επιτείνοντας την αδικία και, σε αρκετές περιπτώσεις, καταπατώντας το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λιγότερο αναπτυγμένων λαών. Με την αίσθηση της απόλυτης υπεροχής και κυριαρχίας οι κοινωνίες της Δύσης έχασαν το δρόμο τους αδιαφορώντας για το γεγονός ότι και οι ίδιες έπρεπε να αλλάξουν και να εκσυγχρονιστούν για να αντικρίσουν κατάματα τις μεταβολές. Έτσι, ακόμη και ο «νικητής» δεν κατάφερε να δημιουργήσει όραμα και να προτείνει λύσεις και στηρίγματα στη νέα πραγματικότητα.

Μέσα στο χάος που επικράτησε η πολιτική δεν κατάφερε να ελέγξει τη διαμόρφωση και την πορεία της παγκοσμιοποίησης αφήνοντάς τη να πορεύεται χωρίς κανόνες και με μοναδικό κριτήριο το οικονομικό συμφέρον ελάχιστων ισχυρών εμπορικών εταιριών. Το συμφέρον των πολιτών περιήλθε σε δεύτερη μοίρα προκαλώντας κάποτε πολύ δυναμικές αντιδράσεις αλλά και την αίσθηση ότι η παγκοσμιότητα μόνο δεινά μπορούσε να επιφέρει! Η έλλειψη ξεκάθαρων ιδεολογιών αλλά και δυναμικών ηγετών, με την παραδοσιακή έννοια του όρου, είναι ενδεικτικά της κατάστασης.

Η έλλειψη τάξης και δομής, η έλλειψη πρότασης οδήγησε τους περισσότερους πολίτες σε απαξία της πολιτικής και των μεθόδων που χρησιμοποιεί. Τυχαίες επιλογές, παραδοσιακά μέσα, αδυναμία εντοπισμού των καινούριων δεδομένων δίνουν την αίσθηση της αταξίας και της σύγχυσης που κυριαρχεί και αποδεικνύουν τα τεράστια κενά που προκλήθηκαν. Οι πολίτες έπαψαν να πιστεύουν ότι οι λύσεις μπορούν να προέλθουν από την πολιτική ασπαζόμενοι την αντίληψη ότι ο καθένας πρέπει να ασχολείται με το προσωπικό συμφέρον του και μόνο. Αυτό ήταν φυσικά αδύνατο να μην επηρεάσει και τη νέα γενιά. Οι φορείς διαπαιδαγώγησης έκαναν και πάλι το λάθος να λειτουργήσουν με τα δικά τους συντηρητικά κριτήρια εμποτίζοντας τη νέα γενιά με αντιλήψεις που μόνο σε αδιέξοδα μπορούν να οδηγήσουν.

Το κατεστημένο παρέλειψε κάτι σημαντικό! Ας σκεφτούμε τα δεδομένα λίγο πιο πρακτικά για να οδηγηθούμε σε κάποιο συμπέρασμα. Ας δεχτούμε ότι η πολιτική, έτσι όπως έχει καταλήξει σήμερα, δεν είναι ικανή να προτείνει τις λύσεις που απαιτούνται. Τότε ποιος μπορεί να το κάνει; Έχουμε εντοπίσει νέους θεσμούς ικανούς να καλύψουν το κενό της; Σίγουρα όχι! Και τότε τι πρόκειται να συμβεί; Δε χρειάζεται να ερευνήσουμε πολύ, γιατί τα αποτελέσματα είναι ήδη γύρω μας. Η συμμετοχή συρρικνώνεται, αξιόλογα άτομα αποφεύγουν οποιαδήποτε ενασχόληση ακόμη και σε πρωταγωνιστικό επίπεδο και βέβαια καμιά προσπάθεια δε γίνεται για ανανέωση και προσαρμογή των πολιτικών ιδεολογιών. Πρόκειται για κατάσταση που ευνοεί τη ρευστότητα, την αδικία, το λαϊκισμό, τη μετριότητα και τη διόγκωση των προβλημάτων αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο δράσης σε ελάχιστους ανθρώπους ή μηχανισμούς οικονομικούς και κοινωνικούς. Αν αυτό είναι που χρειαζόμαστε, καλά κάνουμε και εμπλέκουμε τους νέους σε συντηρητικές θέσεις αλλά νομίζω ότι αυτό δεν μπορεί να δώσει την παραμικρή ελπίδα για το μέλλον.

Από την άλλη, η βελτίωση της κατάστασης δεν πρόκειται να έρθει αυτόματα και χωρίς την προσπάθεια των πολιτών. Σήμερα, δυστυχώς, προετοιμάζουμε υπηκόους - καταναλωτές κι όχι πολίτες - πρωταγωνιστές! Κι ενώ η γενιά που σήμερα πρωταγωνιστεί έχει αποπροσανατολιστεί με ελάχιστες ελπίδες εντοπισμού του σωστού δρόμου ακολουθεί μια άλλη γενιά που πρέπει να προετοιμαστεί όχι για τον κόσμο που έχει χαθεί ήδη αλλά για εκείνον που δημιουργείται!

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς έχουν μπροστά τους μια ευκαιρία σημαντική, αρκεί βέβαια να απαλλαγούν από τις πολιτικές προκαταλήψεις που τους κληροδοτεί το σύστημα. Υπάρχουν τρία κομβικά σημεία στα οποία μπορεί να στηριχτεί μια νέα και σίγουρα διαφορετική πορεία. Η κατάσταση απαιτεί (i) μια νέα γενιά πολιτικών κι αυτοί θα προκύψουν από τη δράση (ii) μιας νέας γενιάς πολιτών, οι οποίοι με τη σειρά τους πρέπει να στηριχτούν (iii) σε νέες ή ανανεωμένες ιδεολογίες.

Αυτό μπορεί να είναι και το σημείο εκκίνησης για την αναζήτηση των προοπτικών που ανοίγονται στο συγκεκριμένο χώρο. Εννοείται ότι συντηρητικά άτομα που δε θα έχουν την παραμικρή δυνατότητα κατανόησης των δεδομένων και άρα συμμετοχής στα κοινά θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να μας ταλαιπωρούν με τις αντιφάσεις τους και την απεραντοσύνη της ανοησίας τους. Αυτοί πράγματι είναι χαμένη υπόθεση και δεν αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κανείς. Το θέμα είναι ποιοι θα αποφασίσουν να εγκαταλείψουν την πλευρά της μετριότητας και να μετακινηθούν στην άλλη σκεφτόμενοι ότι η σημερινή κατάσταση δεν οδηγεί πουθενά και δεν προσφέρει το παραμικρό όφελος!

Από τέτοια άτομα πρόκειται να ξεκινήσει η διαμόρφωση του καινούριου πλαισίου που τόσο απαιτητικά αναζητάει η εποχή μας. Μη φανταστείτε ότι σε αυτή την εξέλιξη θα πρωτοστατήσουν οι φορείς διαπαιδαγώγησης. Κάτι τέτοιο μου φαίνεται και είναι εξαιρετικά απίθανο. Εκείνο που θα διαδραματίσει ρόλο καταλυτικό είναι η «Φυσική Τάξη» και πάλι! Ήδη η σημερινή γενιά παιδιών βιώνει μια διαφορετική κατάσταση και προσαρμόζεται σ’ αυτή, όσα εμπόδια κι αν της θέτουν οι φορείς διαπαιδαγώγησης. Τα σημερινά παιδιά βαριούνται το σχολείο με την υπάρχουσα δομή του, βιώνουν ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα αξιών, λίγο αργότερα θα βιώσουν τα προβλήματα που προκαλούν τα κατάλοιπα του παρελθόντος σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και με απλά λόγια διαμορφώνουν χαρακτήρες τελείως διαφορετικούς από εκείνους που έχουμε υπόψη μας. Από αυτή τη γενιά πρόκειται να προέλθουν οι διανοητές που θα προτείνουν και θα διαμορφώσουν μια διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων, από αυτή τη γενιά θα προκύψουν οι νέοι ηγέτες που θα εφαρμόσουν τη νέα πρόταση και από αυτή τη γενιά θα εμφανιστούν οι πολίτες εκείνοι που θα αναδείξουν μια διαφορετική συμπεριφορά και διάθεση να ακολουθήσουν μια διαφορετική προοπτική!

Το πολιτικό μέλλον του κόσμου μας τείνει να διαφοροποιηθεί ριζικά και μας επιφυλάσσει συγκλονιστικές εκπλήξεις κάποτε ιδιαίτερα συναρπαστικές. Ήδη νέα ήθη κυοφορούνται και σίγουρα στο πολύ κοντινό μέλλον πρόκειται να καταλάβουν σημαντική θέση στο πολιτικό γίγνεσθαι. Το Διαδίκτυο έρχεται να αντικαταστήσει παραδοσιακές μεθόδους επικοινωνίας, ενημέρωσης και παρέμβασης στα πολιτικά πράγματα. Οι πολιτικοί και οι πολίτες του μέλλοντος επιβάλλουν την μετεξέλιξη των δεδομένων. Οι ιστοσελίδες των πολιτικών, των κομμάτων και άλλων φορέων κατακλύζουν ήδη το ψηφιακό μας σύμπαν παρέχοντας ευκαιρίες επαφής με την εξουσία που στο πρόσφατο παρελθόν θεωρούνταν αδύνατες.

Ο πολίτης του μέλλοντος κατανοώντας τα αδιέξοδα πρόκειται να διεκδικήσει πιο ενεργό ρόλο αλλά αυτός θα εκφραστεί με πολύ διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με ό,τι έχει προηγηθεί. Το πολιτικό μέλλον μας διαγράφεται … ψηφιακό, πολυεπίπεδο -τοπικό, κρατικό, υπερεθνικό- και θα προσεγγίζει μορφές άμεσης δημοκρατίας πολύ πιο κοντινές στα πρότυπα του Αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ο καθένας, μέσω του Διαδικτύου, θα έχει την ευκαιρία (ήδη την έχει) να εκφράζεται αλλά και να ενημερώνεται για οτιδήποτε συμβαίνει σε όλα τα επίπεδα. Η δυνατότητα λήψης αποφάσεων από συγκεκριμένα κέντρα και άτομα σύντομα θα αρχίσει να μετατοπίζεται σε πιο μαζικό επίπεδο. Ήδη οι τεχνολογίες που μπορούν να στηρίξουν μια τέτοια πραγματικότητα βρίσκονται γύρω μας και απλώς περιμένουν το ξύπνημα και την … εξέγερση των σύγχρονων «δούλων»!

Η εποχή της ψηφιακής δημοκρατίας δεν είναι μακριά και δείχνει να αποτελεί τη μοναδική λύση. Μια νέα κοινωνία, αυτή των πολιτών έχει αρχίσει να διαμορφώνεται, να αφυπνίζεται, να αναζητάει και να διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά της. Το βλέπουμε στα μαζικά κινήματα, στις κινητοποιήσεις ενάντια στις αποφάσεις των ισχυρών, το βλέπουμε στην οργάνωση των καταναλωτών και το προσεγγίζουμε με κάθε απόφαση που στρέφεται κατά της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Άλλωστε από ισχυρή καταπίεση κι όχι από ελευθερίες ξεκίνησαν ανέκαθεν οι επαναστάσεις και οι ανατροπές! Σ’ αυτό το πλαίσιο της μαζικής συμμετοχής καλούνται να προσαρμοστούν τα κόμματα, οι κυβερνήσεις, οι διεθνείς οργανισμοί και τα συστήματα οργάνωσης.

Ο πολίτης του μέλλοντος δε θα χρειάζεται να κατεβαίνει στους δρόμους για να ακουστεί. Δε θα χρειάζεται να περιμένει τη διαδικασία των εκλογών, όπως αυτές είναι οργανωμένες σήμερα, για να εκφράζει την άποψή του. Η διαδικασία της συμμετοχής θα αποτελέσει μια καθημερινή πρακτική, κομμάτι της ζωής του καθενός. Οι αυριανοί πολίτες θα εκφράζονται καθημερινά για ζητήματα της τοπικής, της κρατικής αλλά και της οικουμενικής κοινότητας μέσω του Διαδικτύου. Οι αποφάσεις δε θα λαμβάνονται από δημοτικά συμβούλια, κοινοβούλια και οργανισμούς, όπως γίνεται σήμερα, αλλά από την πλειονότητα εκείνων που έχουν τη διάθεση και τη δυνατότητα της συμμετοχής και παρέμβασης.

Η ψηφιακή τεχνολογία πρόκειται, σύντομα, να δώσει τα μέσα γι αυτή τη μαζική συμμετοχή. Καθημερινές ψηφοφορίες για θέματα που μας απασχολούν, σε κάθε επίπεδο, θα αποτελέσουν μια πραγματικότητα. Ο πολίτης θα μπορεί να τοποθετείται και να είναι συμμέτοχος στις επιλογές που τον αφορούν κι αυτό δε θα απαιτεί σπατάλη χρόνου, αφού τα πάντα θα γίνονται μέσω του Διαδικτύου και ίσως με τη χρήση μιας απλής «ψηφιακής πολιτικής ταυτότητας» πρόσβασης που θα διαθέτει ο καθένας!

Ένα συνηθισμένο πρωινό του αυριανού πολίτη θα μπορούσε να ξεκινάει κάπως έτσι: 

Η Δάφνη σηκώθηκε αρκετά νωρίς εκείνο το πρωινό! Έφτιαξε καφέ, πλησίασε το γραφείο της, γεγονός που ενεργοποίησε τον υπολογιστή της και κάθισε αναπαυτικά στην πολυθρόνα της. Ζήτησε πρόσβαση στη διεύθυνση ενημέρωσης απ’ όπου μπορούσε να πληροφορηθεί για τις τελευταίες εξελίξεις αλλά και για τις πολιτικές διαδικασίες που την αφορούσαν. Επισκέφτηκε τις ιστοσελίδες που παρείχαν περισσότερες λεπτομέρειες για ορισμένα θέματα και αμέσως μετά διατύπωσε τον κωδικό που θα της επέτρεπε να ψηφίσει. 

Σήμερα έπρεπε να ασχοληθεί με ζητήματα της τοπικής κοινότητας αλλά και με θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Υπερψήφισε την πρόταση για την ανάγκη δημιουργίας ενός ακόμη ψηφιακού σχολείου στην πόλη, ώστε να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες της περιοχής καθώς κι εκείνη που πρότεινε την επιβολή κυρώσεων και την απαλλαγή από τα καθήκοντά του ενός συμβούλου που είχε καταχραστεί χρήματα του ταμείου πρόνοιας που προορίζονταν για τα παιδιά των μεταναστών. 

Αμέσως μετά άνοιξε την αντίστοιχη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τάχθηκε υπέρ της πρότασης για επιβολή αυστηρότερων προδιαγραφών ως προς τη λειτουργία των βιομηχανιών με στόχο τον περιορισμό της οικολογικής καταστροφής. Υπερψήφισε την πρόταση για έναρξη συνομιλιών μεταξύ ΕΕ και ρωσικής κυβέρνησης με σκοπό τη διαμόρφωση του κατάλληλου πλαισίου που θα άνοιγε το δρόμο για την ένταξη της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια της Ένωσης. Ενημερώθηκε για τα θέματα που θα απασχολούσαν τις επόμενες μέρες την τοπική, την πολιτειακή αλλά και τη διεθνή κοινότητα, ώστε να προετοιμαστεί και να αποφασίσει ποια στάση θα κρατούσε στις ψηφοφορίες των επόμενων ημερών! 

Έριξε μια ματιά στις προσφορές ρούχων και στις νέες κυκλοφορίες cd’s. Είδε τους καταλόγους με τα πρόσφατα ψηφιακά βιβλία, παράγγειλε το τελευταίο βιβλίο του παππού της από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο και κατευθύνθηκε προς την κουζίνα για το πρωινό της. Καθώς απομακρυνόταν σκεφτική, άκουσε τον υπολογιστή να την αποχαιρετά, λίγο πριν κλείσει αυτόματα περιορίζοντας τη σπατάλη ενέργειας. 

Την απασχολούσε κάτι που πρόσφατα είχε διαβάσει στο μάθημα της πολιτικής ιστορίας. Δεν μπορούσε να καταλάβει για ποιο λόγο η συμμετοχή των ανθρώπων στις πολιτικές διαδικασίες υπήρξε πολύ περιορισμένη κατά το παρελθόν! Μια συζήτηση με τον παππού, μάλλον θα της έλυνε την απορία και θα τη διαφώτιζε για κάτι που της φαινόταν τελείως παράλογο και σίγουρα αρκετά δουλοπρεπές!!! Μα πώς είχαν καταντήσει έτσι οι άνθρωποι εκείνοι;